Na Słowacji

Autor: Piotr Grel

Archiwum Szkółkarstwa

Uprawy sadownicze na Słowacji zajmują około 8000 ha. W porównaniu z Polską to niewiele, ale u naszych południowych sąsiadów jest i tak sporo ciekawych rzeczy do zobaczenia. Przekonała mnie o tym wycieczka podkarpackich sadowników i szkółkarzy, z którymi byłem na Słowacji latem ubiegłego roku. Dla naszych szkółkarzy interesujące może wydać się to, co robi Instytut Badawczy Sadownictwa i Roślin Ozdobnych w Bojnicach k. Prievidzy, oraz to, co znajduje się w Ostraticach niedaleko miejscowości Partiznske.

Instytut w Bojnicach jest obecnie spółką akcyjną, której 34% udziałów posiada państwo. Po rozdziale Słowacji i Czech ośrodek ten, poza sadownictwem, zajął się również działem roślin ozdobnych (w tej dziedzinie nie osiągnął takiego poziomu, jak w sadownictwie). Państwo dotuje Instytut w coraz mniejszym stopniu – obecnie zapewnia tylko środki na hodowlę twórczą i prowadzenie banku genów. Fundusze na własne utrzymanie wypracowywane są produkcją materiału szkółkarskiego (jedyny na Słowacji z kultur in vitro), z 25 ha sadów jabłoniowych, 10 ha porzeczek, agrestu, truskawek, malin oraz z destylacji owocowych spirytusów. Główne osiągnięcia hodowlane Bojnic to nowe odmiany porzeczek*. Porzeczki czerwone: DETVAN (wczesna, bardzo plenna), MARATON (średnio wczesna, bardzo smaczna, o długich gronach), HRON (średnio późna, jagody średniej wielkości, o wysokiej zawartości kwasów organicznych), TATRAN (późna, o najdłuższych gronach, bardzo plenna, tolerancyjna wobec chorób grzybowych). Porzeczki czarne: VIOLA (wczesna, duże jagody), KATKA (wczesna, duże jagody, długie grona, znosi gorsze warunki klimatyczne), OTELO (późniejsza, bardzo plenna, długie grona, owoce z dużą zawartością witaminy C), FAVORIT (średnio późna, długie grona o dużych jagodach, dla cieplejszych regionów), ZUZKA (późna, średniej wielkości jagody, odporna na choroby grzybowe, mało wymagająca co do gleby i klimatu), EVA (późna, grona najdłuższe wśród czarnych porzeczek). Porzeczki białe: PRIMUS (uniwersalna odmiana nadająca się do ręcznego i mechanicznego zbioru, dająca 10-12 kg owoców z krzewu), BLANKA (wielkoowocowa, późna – 7-10 dni po Primusie, kwiaty bardziej niż u innych odmian odporne na wiosenne przymrozki). Agrest – MOJMIR (odmiana średnio wczesna, owoce średniej wielkości, czerwone). Maliny: ADA i MEDEA (jesienne). Truskawki: MARIA, MAGURA, ANDREA. Z mniej znanych i rzadziej uprawianych gatunków wyhodowano tutaj odmiany derenia jadalnego TITUS i DEVIN (fot. 1), owocową różę – Rlosa villosa KARPATIA, bez czarny SAMBO, aronię NERO. Z drzew owocowych zaś: gruszę NITRA, kasztany jadalne BOJAR i MISTRAL oraz podkładki – pod grusze H-BO-1 i pod śliwy S-BO-1, MY-BO-1.

Fot. 1. Dereń jadalny Devin – prowadzony w formie drzewka

Spółka Fructop w Ostraticach, położonych niedaleko miejscowości Partiznske, utworzona została w 1992 roku przez Pavla ®atko i Miloąa ©ebo. Posiada dzisiaj 80 ha sadów i 60 ha szkółek. Drzewka w sadzie pochodzą z własnej produkcji osiągającej obecnie 1 mln sztuk rocznie, a odwirusowane podkładki – głównie M 9 i MM 106 – zakupione zostały w Czechach oraz innych krajach. Teraz Fructop produkuje na 20 hektarach matecznika około 1,4 mln szt. podkładek rocznie. Szkółka oferuje przede wszystkim jednoroczne drzewka, wysoko i nisko okulizowane. Oprócz ”kanonu” europejskiego (Jonagold, Golden Delicious, Gloster, Gala, Mutsu, Vista Bella, James Grive) sprzedawane są tu Idared, Jonatan, Szampion, Florina, Prima oraz Melodia, Rosanna, Rubinola, Topaz (odmiany odporne na parcha – patrz ”Hasło Ogrodnicze” 2/96). Poza jabłoniami sporo miejsca zajmują grusze, czereśnie, wiśnie, śliwy, morele oraz brzoskwinie. Te ostatnie są zresztą najdroższe – nowości odmianowe kosztują 200 SLK, ”standardy” 125 SLK, podczas gdy najdroższe dwuletnie nowości, jabłonie odporne na parcha – tylko 107 SLK (do tych cen należy doliczyć podatek DPH, czyli słowacki VAT w wysokości 6%; jedna korona słowacka – SLK – to około 10 groszy). W szkółce zatrudnionych jest pięćdziesięciu pracowników wspomaganych przez wiele maszyn – ciągniki szczudłowe z wielorakami, samobieżne opryskiwacze, ciężkie traktory do wyorywania drzewek oraz uprawy podstawowej. Odbiorcami prawie całej produkcji jabłoni na odwirusowanych (innych w szkółce nie ma!) podkładkach M 9 są Holendrzy i Niemcy. Rodzimy rynek stanowią głównie amatorzy szukający silniej rosnących drzewek, a przede wszystkim bardzo chętnie uprawianych na Słowacji brzoskwiń i moreli. O popularności brzoskwiń i moreli w tym kraju przekonują prace prowadzone w Stacji Hodowlano-Doświadczalnej w miejscowości Vesely k. Pieszczan. W ramach ochrony zasobów genowych stacja zgromadziła, między innymi, kolekcję 190 odmian tych drzew. Wyhodowano tu w ostatnich latach trzy odmiany moreli (VESNA, VELBORA, VEHARDA – tę ostatnią określono jako przydatną również dla polskich warunków), a także dwie podkładki dla nich (MN-US-1 i MY-US-1). Ostatnio na Słowacji zwiększają się nasadzenia jabłoni, ponieważ do zakładania tych sadów dopłaca państwo. Dotacje i kredyty są tak korzystne, że – jak przyznają sami zainteresowani (słyszeliśmy tę opinię kilkakrotnie) – sad czy szkółkę można założyć praktycznie za darmo. Stacja właśnie się prywatyzuje – więc ziemia i produkcja szkółkarska zostały już z tej jednostki wydzielone (powstała spółka Plantec). Produkcję jabłoni opiera się w Vesely na odwirusowanej M 9 (fot. 2), uzupełnionej czeską podkładką I-T-E-G i MM 106. Przeważają jednoroczne, nie rozgałęzione okulanty (na Słowacji nie dopuszcza się używania chemicznych retardantów wzrostu). Plantec zakłada obecnie pierwszą na Słowacji kontenerową szkółkę roślin ozdobnych (fot. 3). Na powierzchni 4 hektarów montuje się system fertygacji sterowany komputerowo, pracujący w obiegu zamkniętym.

Fot. 2. Rubin na M 9 – jednoroczne okulanty w szkółce firmy Plantec (Vesely)
Fot. 3. Pierwsze kwatery kontenerowej szkółki roślin ozdobnych firmy Plantec


*Poza białymi porzeczkami – wszystkie wymienione odmiany z Bojnic są na Słowacji chronione prawem

Brak postów do wyświetlenia

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.