Szczepienie wierzb

Autor: dr Szczepan Marczyński

Wierzby szczepione w koronie są atrakcyjnymi, niedużymi drzewami (fot. 1), pasującymi zwłaszcza do niedużych ogrodów, w których chce się uzyskać szybki efekt. Najczęściej rozmnaża się płożące gatunki górskie (w kolejnym artykule przedstawię najważniejsze gatunki i odmiany rozmnażane w ten sposób), które szczepi się na pędach wierzb o silnym wzroście.

Rozmnażanie wierzb jest łatwe i szybkie. Nawet przy szczepieniu na nieukorzenionych podkładkach można otrzymać w ciągu 5–6 miesięcy rośliny przydatne do sprzedaży.

Szczepione wierzby gotowe do sprzedaży
Fot. 1. Szczepione wierzby gotowe do sprzedaży

Matecznik podkładek

Najlepszą podkładką jest wierzba Smitha (Salix smithiana), która rośnie silnie, tworzy długie, proste pędy, łatwo się ukorzenia oraz wykazuje przy szczepieniu zgodność z większością gatunków i odmian wierzb. Do nielicznych wierzb, które bardzo źle zrastają się z tą podkładką, należy wierzba babilońska (Salix babylonica).

Zakładając matecznik z wierzby Smitha wystarczy wczesną wiosną posadzić nieukorzenione sadzonki zdrewniałe do gruntu. Po posadzeniu należy je obsypać (obredlić) ziemią, aby nie przeschły. W miarę potrzeby powinno się rośliny nawadniać, a po ukorzenieniu i wytworzeniu pędów — nawozić. Najlepiej wykorzystać któryś z granulowanych nawozów, uzależniając jego skład i dawkę od wyników analizy gleby. Nawożenie posypowe należy zakończyć przed lipcem. W drugim roku prawidłowej uprawy mateczników można uzyskać pędy o wysokości ponad 2 m, świetnie nadające się do szczepienia. Po wycięciu pędów matecznik można przerzedzić, zostawiając rośliny co 50 cm.
Matecznik może być używany co najmniej przez kolejne 5 lat. Z 1000 m2 można uzyskać około 3000 pędów o wysokości 2–2,5 m i tyle samo o wysokości 1,5–1,8 m.

Przygotowanie podkładek

Najlepszy termin szczepienia przypada na okres od połowy stycznia do połowy marca. Pędy z podkładek należy wycinać na 1–7 dni przed szczepieniem. Powinno się je ciąć w pomieszczeniu na odcinki (fot. 2) o długości: 60 cm, 80 cm, 100 cm, 120 cm, 140 cm i 160 cm, starając się uzyskać jak najwięcej najdłuższych fragmentów oraz możliwie najlepiej wykorzystać całe pędy.
W tym czasie usuwa się z roślin wszystkie boczne rozgałęzienia, a powstałe rany zamalowuje preparatem Tervanol-F 01 PA. Przycięte pędy owija się folią polietylenową i umieszcza w chłodni, skąd są sukcesywnie brane do szczepienia.

Cięcie pędów podkładki na odcinki
Fot. 2. Cięcie pędów podkładki na odcinki

Wysokość (długość) podkładki powinna zależeć od siły i charakteru wzrostu rozmnażanej rośliny oraz od przeznaczenia finalnego produktu.
Silnie rosnące odmiany wierzb o zwisłych pędach (np. S. caprea 'Kilmarnock’ i 'Curly Locks’ oraz S. purpurea 'Pendula’) najczęściej szczepi się na podkładkach długości 120–160 cm. Odmiany słabiej rosnące (np. S. repens var. argenteaS. repens 'Iona’, 'Boyd’s Pendulous’, 'Voort­huizen’, S. integra 'Pendula’, S. x finmarchica) oraz o wzniesionych pędach (np. S. integra 'Hakuro-nishiki’, S. cinerea 'Tricolor’, S. moupinensisS. lanataS. suboppositaS. helvetica) ładniej wyglądają na podkładkach długości 80–120 cm. Silnie rosnące odmiany można szczepić na krótkich podkładkach (nawet 50–60-centymetrowych), jeśli w czasie uprawy użyte będą retardanty wzrostu.

Zrazy

Z mateczników wierzb, które chce się rozmnożyć (różne gatunki i odmiany), ścina się pędy przed nastaniem silnych mrozów. Najczęściej robi się to w połowie grudnia. Ścięte pędy umieszcza się w drewnianych skrzyniach, zasypuje piaskiem i przechowuje w chłodni. W dniu szczepienia przygotowuje się z pędów zrazy, tnąc te pierwsze na odcinki długości 7–10 cm, bez pąków kwiatostanowych. Szczególnie cenne są rozgałęzione zrazy, ponieważ można z nich znacznie szybciej uzyskać ładne korony.

Technika szczepienia

Do szczepienia (fot. 3) należy używać bardzo ostrych noży (np. Tina). Szczepi się na przystawkę boczną (fot. 4), wiąże gumkami (fot. 5), a miejsce szczepienia zanurza w gorącym wos­ku (Reb­wachs WF), rozgrzanym do temperatury 70oC (fot. 6). Po zastygnięciu (stwardnieniu) wosku szczepy należy związać w pęczki i umieścić w skrzynkach wyłożonych folią i wypełnionych wodą (fot. 7). Następnie okrywa się je bardzo cienką folią polietylenową (grubości 0,02 mm — fot. 8) i zostawia w pomieszczeniu — może być ciemne — o temperaturze 6–7oC na okres 3–4 tygodni. W tym czasie zrazy zrastają się z podkładkami, a na podstawach podkładek, zanurzonych w wodzie inicjowane są korzenie.

Szczepienie w ręku
Fot. 3. Szczepienie w ręku
Po zaszczepieniu na przystawkę boczną
Fot. 4. Po zaszczepieniu na przystawkę boczną
komponenty wiąże się lateksowymi gumkami
Fot. 5. komponenty wiąże się lateksowymi gumkami
i zanurza w roztworze gorącego wosku
Fot. 6. i zanurza w roztworze gorącego wosku
Zaszczepione pędy wiąże się w pęczki, umieszcza w skrzynkach z wodą
Fot. 7. Zaszczepione pędy wiąże się w pęczki, umieszcza
w skrzynkach z wodą
 i przykrywa cienką folią
Fot. 8. i przykrywa cienką folią

Sadzenie i uprawa w tunelach

Gdy korzenie zaczynają wyrastać (najdłuższe nie powinny mieć więcej niż 1–2 mm — fot. 9), podstawy szczepów wtyka się do pojemników 2-, 3- lub 5-litrowych, wypełnionych podłożem i ustawionych w zimnych tunelach foliowych w 2 lub 3 warstwach w celu lepszego wykorzystania powierzchni (fot. 10). Podłożem jest mieszanina torfu wysokiego, kompostowanej kory sosnowej oraz granulowanego styropianu (w proporcji objętościowej 5 : 4 : 1), z dodatkiem kredy dla uzys­kania pH 5,5 oraz mieszanki nawozowej PG-Mix (1 g/l). Po posadzeniu trzeba silnie podlać rośliny (fot. 11) i okryć cienką folią polietylenową (fot. 12). W tunelach, w których da się utrzymać wysoką wilgotność powietrza, można nie okrywać folią szczepów. W słoneczne dni należy cieniować roś­liny, aby temperatura w otoczeniu wierzchołków pędów nie podnosiła się powyżej 25–30oC.

Do sadzenia przystępuje się, gdy korzenie mają długość 1–2 mm
Fot. 9. Do sadzenia przystępuje się, gdy korzenie mają długość 1–2 mm
Podstawy szczepów wtyka się do pojemników z podłożem
Fot. 10. Podstawy szczepów wtyka się do pojemników z podłożem
Po posadzeniu rośliny należy podlać
Fot. 11. Po posadzeniu rośliny należy podlać
i okryć dodatkową osłoną z folii
Fot. 12. i okryć dodatkową osłoną z folii

Wyrastające na podkładkach boczne rozgałęzienia powinno się sukcesywnie usuwać, delikatnie je wyłamując, zanim zdrewnieją. Pędy wyrastające ze zrazów przycina się do połowy, gdy mają długość 5–10 cm (fot. 13).
Czynność tę powtarza się 2 lub 3 razy, aby stworzyć silną i dob­rze rozgałęzioną podstawę korony (fot. 14). W czasie uprawy w tunelu należy zapobiegać rozwojowi szarej pleśni — usuwać uszkodzone liście i przekwitające kotki.

Wyrastające ze zrazów pędy przycina się, gdy mają długość 5–10 cm,
Fot. 13. Wyrastające ze zrazów pędy przycina się, gdy mają długość 5–10 cm,
aby otrzymać rozgałęzioną podstawę korony
Fot. 14. aby otrzymać rozgałęzioną podstawę korony

Produkcja na zewnątrz

W końcu maja wierzby wystawia się na zewnątrz, umieszczając je w płytkich korytach wypełnionych wodą (fot. 15). Czynność tę powinno się wykonywać w dni pochmurne i bezwietrzne, podwiązując pnie do linek rozciągniętych między palami (fot. 16). Po ustawieniu nawozi się wierzby wsypując do wykonanych w podłożu otworów głębokości 2–4 cm po 3–4 g nawozu Osmocote 3-4 M Exact na litr podłoża.

Wiosną pojemniki ustawia się na zewnątrz w korytach wypełnionych wodą
Fot. 15. Wiosną pojemniki ustawia się na zewnątrz w korytach wypełnionych wodą
Podwiązane do linek szczepy na przełomie maja i czerwca
Fot. 16. Podwiązane do linek szczepy na przełomie maja i czerwca

W czerwcu przeprowadza się najczęściej jeszcze jedno cięcie formujące i rozkrzewiające koronę. Najsilniej rosnące wierzby (np. S. caprea 'Kilmarnock i 'Curly Locks’, S. integra 'Hakuro-nishiki’ i 'Pendula’, S. cinerea 'Tricolor’) osiągają wielkość handlową w połowie lipca. Gatunki i odmiany średnio silnie rosnące (np. S. repens var. argenteaS. repens 'Iona’, 'Boyd’s Pendulous’, 'Voort­huizen’, S. x finmarchica) dorastają w początku sierpnia, a gatunki wolno rosnące (np. S. moupinensisS. lanata) — we wrześniu lub wiosną następnego roku. Niesprzedane jesienią wierzby można przechować zimą na zewnątrz, zestawiając doniczki i obsypując je korą.

Choroby

Najgroźniejszą chorobą wierzb jest rdza (Melam­psora spp.) powodująca powstawanie pomarańczowych plam na dolnej stronie liści. Wśród najwrażliwszych na tę chorobę są S. helveticaS. x cotteti oraz odmiany S. caprea. Rozwojowi choroby sprzyja nadmierne zagęszczenie roślin i brak przewiewu w tunelu lub na zagonie.

Najskuteczniejsze są zabiegi profilaktyczne lub wykonane zaraz po wystąpieniu pierwszych objawów choroby. Należy stosować preparaty zgodnie z programem ochrony roślin. Do często używanych fungicydów należy m.in. Saprol 190 SC.
Powinno się opryskiwać rośliny bardzo dokładnie, aby pokryć cieczą użytkową wszystkie liście. Zabieg trzeba powtarzać co najmniej 3 lub 4 razy, co 10–14 dni.

Autor: dr Szczepan Marczyński

Brak postów do wyświetlenia

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.