Trawy ozdobne na tereny miejskie cieszą się coraz większą popularnością. Sadzimy je, bo dobrze znoszą trudny miejski klimat i warunki. Czy jednak każda trawa nadaje się na każde stanowisko? Nie. Dr inż. Monika Henschke zdradza, jak je odpowiednio dobierać.
Trawy ozdobne są chętnie sadzone nie tylko na miejskich terenach zielonych. Doskonale sprawdzają się w przydomowych ogrodach, a nawet na tarasach i balkonach sadzone w pojemnikach.
Trawy, choć są generalnie odporne na trudne warunki, nie wszędzie będą rosnąć optymalnie i nie wszędzie będą cieszyć nas swoim wyglądem.
„Mówi się o trawach, że są roślinami bardzo tolerancyjnymi, odpornymi, że radzą sobie w trudnych warunkach, dlatego łatwo jest je uprawiać.
I faktycznie gdzieś tam jest w tym trochę prawdy.
Trawy radzą sobie dobrze na trudnych stanowiskach. Nie jest jednak tak, że posadzimy w mieście najbardziej znaną rozplenicę japońską w tym trudnym miejscu (na przykład na skraju jezdni) i ona w ciągu kilku lat przystosuje się do tych warunków i będzie sobie radziła.
To tak nie jest!” – dr inż. Monika Henschke.
Aby cieszyć się pełnią potencjału danego gatunku, a przy tym dobrze zaaranżować przestrzeń, kluczowe jest optymalne dobranie traw do danego stanowiska.
Jak dobrać trawy ozdobne na tereny miejskie?
Przede wszystkim trzeba zrozumieć specyfikę warunków miejskich. Glebę, temperaturę, wodę oraz wilgotność.
Warunki glebowe w mieście są trudne. Trudniejsze niż poza miastem. Głównie z tego względu, że gleba jest bardzo zróżnicowana, przemieszana i najczęściej pozbawiona próchnicy. Jest to gleba silnie przekształcona przez człowieka i ubita, poprzecinana instalacjami i infrastrukturą. To wszystko wpływa bardzo niekorzystnie na rozwój roślin. Nawet na wytrzymałe trawy.
Trawy ozdobne na tereny miejskie – porada:
By poprawić glebę w mieście można ją albo ściółkować materiałem organicznym. Natomiast w przypadku bardzo złych warunków glebowych konieczne jest korytowanie. Polega to na usuwaniu starej gleby i uzupełnieniu świeżym, odpowiednim podłożem.
Temperatura w mieście jest średnio wyższa o 1,5℃ niż na terenach poza miastem. Tak więc trawy na tereny miejskie muszą być odporne na nieco wyższą temperaturę.
W mieście panuje też niższa wilgotność. To, razem z wyższą temperaturą, powoduje, że woda z gleby paruje szybciej. Jednocześnie trawy oraz inne rośliny mają ograniczony dostęp do opadów. Nawet do 30% mniej. A to za sprawą instalacji burzowych, które usuwają wodę z miejskich przestrzeni.
Niski poziom wód gruntowych w miastach (najczęściej celowo obniżany, by pozyskać nowe tereny pod zabudowę) tylko pogłębia problem dostępu roślin do wody. To powoduje trudne warunki dla traw, które ukorzeniają się w wierzchniej warstwie gleby. Niestety, za jest często w mieście bardzo wysuszona. Co robić?
Porada:
Stosujmy takie trawy na tereny miejskie, które są odporne na suche powietrze i małą zawartość wilgoci w glebie. Rozwiązaniem może też być system nawadniający.
Co powoduje, że trawy ozdobne na tereny miejskie to dobry wybór?
Trawy ozdobne na tereny miejskie są dobrym rozwiązaniem przede wszystkim dlatego, że są bardzo uniwersalne. Opanowały świat od tropików po bieguny i od bagien po pustynie. Są obecne od nizin po wysokie góry. To jednak nie oznacza, że każda trawa będzie dobrze rosła w każdych warunkach.
Trawy są bardzo uniwersalne. Są odporne w trudnych warunkach, ale nawet one mają swoje granice.
Przystosowanie traw do ciężkich warunków to przede wszystkim mocne źdźbła i korzenie. Korzenie szybko pokrywają wierzchnią warstwę gleby. Posiadają też wytrzymałe na wiatr źdźbła i liście. Ich wąski i długi kształt powoduje, że poddają się one naporowi wiatru i nie ulegają zniszczeniu.
Kwiatostany pozbawione są okwiatu, dlatego nie mają intensywnych barw. Nie potrzebują ich. Trawy nie polegają na zapylaczach ponieważ są wiatropylne.
Trawy na tereny miejskie – jak długo żyją?
Żywotność traw jest zróżnicowana. Są takie, które żyją krótko, to jest od 3 do 5 lat. Zaliczamy do nich na przykład kostrzewę siną lub perłówkę.
Inne gatunki należą do średnio żywotnych i osiągają od 5 do 8 lat. Są to: selseria, trzcinnik, turzyca palmowa i inne*.
Za długożywotne uznajemy te, które rosną powyżej 8 lat. Należą do tej kategorii: rozplenica japońska, miskant chiński, cukrowiec i inne*.
Trawy egzotyczne, takie jak miskanty czy rozplenice, podobają się nam i sadzimy je chętnie. Ale warto uprawiać nie tylko te największe, ale i skromniejsze, nawet rodzime.
Wymagania termiczne traw do miast
Trawy mają różne wymagania termiczne. Możemy je podzielić na dwie główne kategorie. Chłodnolubne i ciepłolubne.
Chłodnolubne to takie, dla których optymalna temperatura wzrostu waha się w przedziale 5 – 24℃. Reprezentanci tej kategorii mogą już kwitnąć końcem lutego.
Odmiennie jest z trawami ciepłolubnymi. Temperatury, w których rozwijają się najlepiej zawierają się w przedziale 24 – 32℃. Te dopiero mogą rozpoczynać wegetację w maju, a kwitnąć w lecie.
Nic nie stoi na przeszkodzie, by w kompozycjach łączyć trawy z tych dwóch kategorii. Otrzymamy wówczas ciekawe i zmieniające się efekty estetyczne przez niemal cały rok.
Niemniej konieczne jest zapewnienie tym ciepłolubnym odpowiednich warunków zimowania.
Trawy na tereny miejskie. Jakie trawy na dane stanowiska?
Trawy na tereny miejskie możemy sadzić niemal wszędzie. Jednak dobrze wiedzieć, że różne tereny mają swoją specyfikę i swoje ograniczenia. Te ograniczenia spowodują, że tylko dobrze dobrane gatunki traw dobrze poradzą sobie na nich.
Takimi szczególnie trudnymi terenami w przestrzeni miejskiej są tereny towarzyszące komunikacji. Pasy zieleni tuż przy jezdniach, chodnikach, torowiskach, rozdzielające pasy komunikacyjne.
Są to tereny o najczęściej najgorszej jakościowo glebie i ubogie w wodę.
Trawy na tereny towarzyszące komunikacji
W takich warunkach dobrze rosną tylko niektóre gatunki. Należą do nich:
- wydmuchrzyca piaskowa – poradzi z brakiem wilgoci i rośnie na słabych glebach,
- kostrzewa owcza – jest silnie rosnąca,
- trzcinniki,
- rozplenice,
- seslerie,
- turzyca palmowa,
- miskant chiński 'Flamingo’,
- miskant chiński 'Krater’,
- poronica różnołuskowa,
- trzęślica trzcinowata,
- i inne*
Tereny towarzyszące obiektom
To również są tereny trudne. Ziemia wokoło nich jest najczęściej mocno przemieszana i nierzadko zawiera odpady budowlane, gruz itp. Ponad to silnie nagrzewająca się fasada budynku, zwłaszcza od południowej strony, mocno wysusza glebę i przegrzewa rośliny. Obecność chodnika lub placu również nie pomaga.
Można za to liczyć na nawadnianie i lepszą pielęgnację. Z tego powodu można sadzić te same trawy co przy ciągach komunikacyjnych, jak również wprowadzać też bardziej wymagające, a więc bardziej dekoracyjne.
Trawy do parków i zieleńców
Te tereny charakteryzują się dużymi zielonymi powierzchniami. Tam zdecydowanie panują lepsze warunki wodne i glebowe. Z tego powodu są to idealne tereny do wykorzystania traw.
Najczęściej trawy w dużych i mniejszych parkach wykorzystuje się jako:
Murawy i łąki
W tej roli dobrze sprawdzają się:
- butelua smukła,
- perłówka orzęsiona,
- śmiałek darniowy,
- wyczyniec łąkowy.
- i inne*
Okrywanie gleby
Trawy stosuje się pod koronami drzew. Takie trawy muszą być zwarte, silnie się rozrastać i być ozdobne przez większą część roku. Te wymagania spełniają:
- turzyce,
- kosmatka,
- turówka wonna,
- i inne*
Zbiorniki wodne i ich otoczenie
Na takich terenach stawia się inne zadania trawom. Przede wszystkim liczy się na to, że wzmocnią i ustabilizują brzegi swoimi korzeniami. Ich obecność przyczynia się też do samooczyszczania zbiornika wodnego.
Polecane są:
- manna mielec,
- mozga trzcinowata,
- miskant cukrowy,
- turzyca brzegowa,
- turzyca prosowata,
- turzyca zwisła – o zimozielonych liściach,
- pałka wodna – bardzo dobrze oczyszcza wodę
Solitery i szpalery
Solitery to szczególnie okazałe rośliny sadzone pojedynczo w bardzo reprezentacyjnym miejscu lub na odpowiednim tle. Szpaler zaś tworzy ścianę, dzieli przestrzeń, wskazuje kierunek.
Na solitery można wykorzystać:
- kortaderię pampasową 'Pumila’ (tylko w cieplejszych regionach Polski),
- cukrowiec Ravenny
Na szpalery:
- miskanty,
- rozplenica japońska 'Black Beauty’,
- miskant chiński 'Gracillimus’,
- miskant chiński 'Rotsilber’,
- i inne*
Trawy na kwietniki i do pojemników
Są to szczególnie dekoracyjne i ozdobne miejsca na terenach zielonych miasta. Tworzą je najczęściej kompozycje z kwiatów, bylin. Warto wprowadzać do nich i trawy, które atrakcyjnie będą się komponować.
W takich miejscach można stosować nawet trawy jednoroczne, ale bardzo dekoracyjne. Czyli takie, które źle zimują w naszych warunkach. Powinny one jednak być odporne na suszę
Polecane trawy:
- rozplenica afrykańska,
- nasella cieniutka,
- kosmatka olbrzymia – mrozoodporna i zimozielona,
- rozplenica kosmata,
- rozplenica perłowa,
- proso włosowate,
- jęczmień grzywiasty,
- i inne*
Trawy ozdobne na tereny miejskie – podsumowanie
Trawy to wdzięczne i wytrzymałe rośliny pasujące do większości zastosowań w miastach. Kluczowy jest jednak ich optymalny dobór.
Ten temat poruszyła dr inż. Monika Henschke podczas webinarium zorganizowanego przez wydawnictwo Plantpress, wydawcę magazynu „Szkółkarstwo”. Z dostępnego materiału dowiecie się Państwo więcej o ozdobnych trawach i możliwościach ich wykorzystania w miastach. Uzyskacie więcej informacji i usłyszycie interesujące ciekawostki. Zapraszamy.
Jednocześnie polecamy książkę autorstwa dr inż. Moniki Henschke „Poradnik architekta krajobrazu – Trawy ozdobne w miastach„. Znajdziecie tam trawy nie tylko do zastosowania w zieleni miejskiej, ale też do przydomowych ogrodów, na tarasy i balkony.
*Więcej traw na tereny miejskie w załączonym materiale video
