Produkcja szkółkarska w Ammerlandzie, czyli w północno-zachodniej części Niemiec, dzięki korzystnym warunkom glebowym i klimatycznym rozwija się bardzo intensywnie, zaś jej różnorodność jest zadziwiająca (czyt. też „Szkółkarstwo” 2/2000). Polacy podróżujący pomiędzy Westerstede i Bad Zwischenahn są zaskoczeni niezwykłym, nawet jak na warunki niemieckie, bogactwem roślinności w obejściach domostw tego rolniczego rejonu. Niekiedy wręcz trudno wytyczyć granicę, gdzie kończy się ogród, a zaczyna teren szkółki. Produkcja szkółkarska przenika wszystko, a normalne kwatery produkcyjne są tak „wypieszczone” i zaplanowane, aby były zarazem reklamówką firmy.
Wyrafinowane formy
Tuż przy drodze z Westerstede do Bad Zwischenahn znajduje się, prawie 10-hektarowe, gospodarstwo szkółkarskie E. A. Stckmann. Dotychczas znane było z bardzo szerokiego asortymentu (ponad 1500 pozycji), typowego dla większych szkółek okolic Ammerlandu. Obecnie prawie 70% produkcji stanowią gatunki iglaste, reszta to krzewy zimozielone (ostrokrzew, laurowiśnia, mahonia, klony palmowe, oczary, derenie i kaliny). Od kilku lat szkółka Stckmana zmienia jednak profil produkcji chcąc specjalizować się w formowanych krzewach iglastych, które uprawia się na prawie 5 hektarach. Są to przede wszystkim odmiany szczepione w różny sposób i na podkładkach różnej wysokości.
Dominują sosny (ponad 47 odmian). Standardowymi pozycjami są 'Brepo’ i 'Bambino’. Ta pierwsza jest prowadzona na pieńku aż na 10 różnych wysokościach, od 20 cm do 160 cm! (fot. 1).
Do wyprowadzania wyrafinowanych form używa się także kosodrzewiny, zwłaszcza jej odmian, m.in. 'Laurin’, 'Humpy’, 'Mops’, oraz 'Picobello’ i 'Gnom’, którą dodatkowo strzyże się na „bonsai” (fot. 2).
Podstawową sosną, najlepiej nadającą się na krzewy w „japońskim” stylu, jest sosna hakowata (Pinus uncinata) 'Grne Welle’ (fot. 3). Odmiana ta odznacza się ciemnozielonymi igłami i, według E. Stckmanna, jest całkowicie odporna na mróz, wolno rośnie i nie wymaga dodatkowego cięcia. Tempo jej wzrostu jest zarazem wadą, gdyż do osiągnięcia wcześniejszych efektów trzeba zakładać więcej zrazów na podkładkach. Dlatego też dużą wagę przywiązuje się do wyboru już dorodniejszych i „powykręcanych” podkładek, którymi są: kosodrzewina — dla krzewów mniejszych, sosna czarna (Pinus nigra) — dla uzyskania dorodnych, ale szybko rosnących form; sosna pospolita (Pinus silvestris, typ skandynawski) — dzięki niej krzewy są bardziej dziwaczne.
Podobnie jak w innych szkółkach Ammerlandu, także u Stckmanna krzewy formowane uprawia się w gruncie, nawet te sprzedawane w pojemnikach sadzone są do kontenerów na ostatnim etapie produkcji (podkreśla się korzystny wpływ uprawy gruntowej na wzrost i wybarwienie roślin iglastych, zwłaszcza sosen). Szczepienie i ręczne cięcie oraz odchwaszczanie jest oczywiście kosztowne, co ma odzwierciedlenie w cenach towaru. Jednocześnie jednak produkt nie „starzeje się” w szkółce, jak wiele innych roślin niesprzedanych na czas, a przeciwnie — nabiera wartości.
Oczary i iglaste ciekawostki
W samym sercu Westerstede, nieopodal rynku będącego centrum organizowanych tu słynnych wystaw Rhodo, mieści się siedziba — założonej w 1945 roku — Helmers Baumschulen. Firma ta, jak wiele innych w tym rejonie, ma bogaty asortyment krzewów, w tym żelazne pozycje Ammerlandu: różaneczniki, azalie, kalmie (charakterystyczną pozycję w ofercie przedsiębiorstwa stanowią też bambusy). Jego specjalnością w grupie roślin liściastych są jednak oczary (Hamamelis sp.), w tym stare odmiany, m.in. 'Arnold Promise’, 'Diane’, 'Jelena’, a także — własnej selekcji — 'Westerstede’. Ta ostatnia jest odporna na mróz, ma bujny wzrost i bardzo późno kwitnie.
Ważną częścią produkcji H. Helmersa (fot. 4) są szczepione formy iglaste, w tym ponad 30 odmian sosen. Szkółka gruntowa firmy, otoczona lasem, znajduje się w Seggern, nieopodal Westerstede. Szczepy sadzone są w sierpniu — najpierw do gruntu, niezależnie od tego, czy będą sprzedawane później jako rośliny balotowane, czy pojemnikowe.
Znacząca jest także produkcja cisów (ponad 20 odmian), w tym odmian własnych: 'Golden Nugget’, 'Fastigiata Goldstar’ (fot. 5 — wg oceny H. Helmersa, odporna na bezpośrednie promieniowanie słoneczne), a także typowo żywopłotowych — 'Westerstede’ (ciemnozielone igły) i 'Fastigiata Sibirica’ (duma firmy, bez uszkodzeń zniosła bowiem na Litwie mrozy, które dochodziły do –35°C). Dwie ostatnie odmiany to formy typowo żywopłotowe, o wyprostowanym pokroju.
Po pełnym cyklu uprawy gruntowej na tej samej kwaterze następuje przerwa: 10-letnia — dla sosen bądź 5–6-letnia — dla cisów. Ciekawostką jest fakt, że produkuje się także z nasion sosnę kosodrzewinę (Pinus mugo pumilio) „typ Tyrol”, która jest w szkółce intensywnie strzyżona, oraz — wyselekcjonowaną przez Helmersa — jodłę koreańską (Abies koreana) 'Molli’ (fot. 6) — ładną zwartą formę, prawie pozbawioną skłonności do wytwarzania późnym latem pędów (zwykle nadmarzają u A. koreana, a w konsekwencji jodła ta traci silny przewodnik).
Zgodnie z ogólną tendencją, także firma Helmers rozwija uprawy pojemnikowe od 1991 roku w szkółce w Mansie (również niedaleko Westerstede), gdzie uprawia się dość szeroki asortyment roślin. Są to przede wszystkim gatunki „szlachetniejsze”, elitarne, oraz te trudno znoszące przesadzanie. Mimo łagodnego klimatu, jakim cieszy się Ammerland, część roślin zimą składowana jest w kilku warstwach, „na piramidę”, w specjalnych namiotach pokrywanych mleczną folią. Krzewy tak zabezpieczone są podlewane, a także wietrzone w zależności od potrzeby, dzięki możliwości podnoszenia bocznych połaci namiotu (fot. 7). Odwiedzającym biuro firmy w Westerstede warto polecić także oglądnięcie doskonale skomponowanego ogrodu przydomowego.
