Wciąż rośnie w Polsce zainteresowanie produkcją borówki wysokiej. W ubiegłym roku Inspekcja Nasienna zakwalifikoWała około 280 tys. krzewów tego gatunku (o 85 tys. więcej niż w 1998 r.). Ocenia się, iż powierzchnia owocowych plantacji borówki w naszym kraju wynosi obecnie około 350 hektarów. Pod tym względem zajmujemy drugie miejsce w Europie i piąte w świecie. Pierwsze zajmują Stany Zjednoczone, gdzie plony w 1999 roku wyniosły ponad 87 tysięcy ton. Wysokie zbiory i duża powierzchnia nasadzeń w USA są wynikiem wieloletniej praktyki w uprawie oraz hodowli tego gatunku. Na początku XX wieku hodowlę nowych odmian w USA zapoczątkowali Coville i White otrzymując w 1904 r. odmianę 'Russel’, a cztery lata później kolejną — 'Brooks’.
Podrodzina borówkowe obejmuje ponad 150 dzikich gatunków, które rosną na całej półkuli północnej, od tropików po strefę polarną, a w Ameryce Południowej wzdłuż Andów aż do cieśniny Magellana. Gatunki te różnią się między sobą wielkością roślin i barwą owoców. Formy uprawne, ze względu na ich pochodzenie, wielkość oraz barwę owoców, podzielone zostały na sześć grup, z których istotne znaczenie w wielkotowarowej produkcji owoców ma wciąż tylko borówka wysoka. Jej odmiany uprawne są mieszańcami: Vaccinum corymbosum, V. angustifolium i V. australe.
O odmianach i ich odporności na niską temperaturę
Spośród wszystkich wyhodowanych odmian borówki wysokiej obecnie najczęściej uprawiany jest 'Bluecrop’, który stanowi 40% wszystkich nasadzeń na świecie. Charakteryzuje się wysokim, regularnym plonowaniem, dobrą jakością owoców oraz zadowalającą odpornością na niską temperaturę. W doświadczeniach Akademii Rolniczej w Krakowie wypadł on najkorzystniej spośród czterech ocenianych odmian (oprócz ww. były to: 'Heerma’, 'Croatan’ i 'Darrow’ — fot.)
Jednym z tematów poruszonych na XIX Dniu Borówkowym w SGGW (3 sierpnia br.), była odporność tych roślin na niską temperaturę. Mroźne zimy, a szczególnie przymrozki wiosenne są głównym czynnikiem ograniczającym w Polsce dobór odmian. Obserwacje uszkodzeń mrozowych wiosną 2000 r. na plantacji doświadczalnej SGGW wykazały, że najmniej odporne są odmiany: 'Darrow’, 'Patriot’ i 'Earliblue’. Oprócz kwiatów, które zniszczone zostały w tym roku w 80%, mróz uszkodził także jednoroczne przyrosty. Mniejsze straty, wynoszące około 60%, zanotowano na odmianach: 'Bluecrop’, 'Berkeley’, 'Blueray’ i 'Spartan’. Najbardziej odporne na przymrozki wiosenne okazały się 'Jersey’ i 'Lateblue’, u których zaobserwowano niewielkie, kilkunastoprocentowe uszkodzenie kwiatów.
Problemy z wiosennymi spadkami temperatury występują również we Włoszech. Późno dojrzewająca 'Brigitta Blue’ okazała się odmianą mało odporną na przymrozki. Niska temperatura uszkadza jej kwiaty, a nawet zawiązki. Dużą zaletą jej owoców jest odpowiedni stosunek kwasów do cukrów, dzięki czemu nadają się do długotrwałego przechowywania w kontrolowanej atmosferze (nawet do 12 tygodni). Do nasadzeń we Włoszech od kilku lat wprowadzany jest 'Elliott’, który w tamtych warunkach plonuje bardzo obficie. Wykorzystuje się także dwie odmiany nowozelandzkie — 'Nui’ i 'Reka’. Pierwsza z nich, w zależności od rejonu uprawy, dojrzewa od trzech do trzynastu dni wcześniej od 'Bluecropa’. Tworzy duże, niebieskie owoce, niestety zaliczana jest do odmian średnio plennych. 'Reka’ plonuje obficiej niż poprzednia, a jej średniej wielkości owoce dojrzewają o około ośmiu dni wcześniej niż 'Bluecropa’. Obie odmiany są opatentowane na kraje Europy przez niemiecką firmę W. Dierking. Obecnie do nasadzeń we Włoszech poleca się 'Earliblue’, 'Bluecrop’ i 'Berkeley’, a z odmian późnych — 'Darrow’, 'Coville’ i 'Lateblue’.
Borówka średnia
Otrzymano ją w 1968 roku w USA, ze skrzyżowania borówki wysokiej z niską, zwaną też wąskolistną (Vaccinum angustifolium). Powstałe w ten sposób odmiany mają wyższą tolerancję wobec niskiej temperatury, lecz plonują słabo, a ich owoce często są złej jakości. Dobre wyniki otrzymano natomiast z krzyżówek wewnątrzgatunkowych z V. darrowi. Krzewy — pozostające jeszcze w badaniach — mają dużą wytrzymałość na mróz i wydają jędrne owoce o intensywnym nalocie woskowym.
