W Polsce najczęściej rozmnaża się wegetatywnie odmiany brzozy brodawkowatej (Betula pendula), zwłaszcza 'Youngii’, ale także takie, jak: 'Purpurea’, 'Fastigiata’ czy 'Dalecarlica’. Bardzo rzadko praktykuje się sadzonkowanie lub okulizację, natomiast najpopularniejszą metodą jest szczepienie.
Szczepienie
Zabieg ten wykonuje się w szklarni zimą lub wiosną, w tunelu — wiosną, a w polu — w końcu maja. Dla odmian (wymienionych powyżej i innych) oraz dla niektórych gatunków obcego pochodzenia za podkładkę służy brzoza brodawkowata. Najlepsze wyniki daje szczepienie przez stosowanie, lecz ze względu na trudności z dopasowaniem jednakowej grubości komponentów (pędy brzóz przydatne na zrazy są cienkie) szczepi się także w klin oraz w szparę boczną.
– Szczepienie w szklarni. Wyrośnięte i dobrze ukorzenione podkładki (w pojemnikach) wnosi się do szklarni na mniej więcej 2 tygodnie przed szczepieniem. W tym okresie nie należy roślin podlewać (co najwyżej nawadniać skąpo), aby zapobiec późniejszemu „płaczowi”. Do szczepienia przystępuje się, gdy pąki podkładek zaczną się rozwijać. Zrazami mogą być silne, nierozgałęzione, 4–6-pąkowe odcinki pędów jednorocznych, dwu- lub trzyletnich. Powinny się one znajdować w stanie pełnego spoczynku (ścina się je w styczniu, lutym i przechowuje w chłodni w temperaturze 2°C). Przed szczepieniem zrazy zanurza się w roztworach środków grzybobójczych, np. zawierających kaptan (Captan 50 WP lub Kaptan zawiesinowy 50 WP — oba w stężeniu 2 g/l), benomyl (Benlate 50 WP — 0,5 g/l) lub metiram (Polyram Combi — 4 g/l). Miejsce szczepienia obwiązuje się elastyczną taśmą i zasmarowuje maścią ogrodniczą. Następnie szczepy należy zadołować w podłożu podgrzewanym do temperatury 16–17°C i utrzymywać wysoką wilgotność powietrza. Po dwóch tygodniach — gdy powstanie kalus — można rozpocząć wietrzenie szklarni. Jeżeli zabieg wykonuje się w nieogrzewanej szklarni lub w tunelu, szczepy należy przykryć folią. Wiosną usuwa się ją stopniowo i zaczyna obficiej podlewać rośliny. Wcześnie i systematycznie usuwa się też pędy wyrastające z podkładki.
– Szczepienie w polu. Zabieg ten wykonuje się podczas ciepłej i bezwietrznej pogody używając starszych podkładek. Aby nie dopuścić do zwiędnięcia zrazów, zawija się je w wilgotny materiał. Odmianę Younga i inne zwisające szczepi się na wysokości 1,5–2 m, a pozostałe — jak najniżej. Możliwe jest także otrzymanie odmian zwisających ze szczepienia wykonywanego nisko, ale produkcja takich drzew trwa dłużej.
Gatunki i odmiany produkowane w polu w formie piennej sadzi się w szkółce w rozstawie 80–90 cm x 40 cm, najlepiej wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wegetacji. Brzozy szczepione w pojemnikach wynosi się, po zahartowaniu, ze szklarni lub tunelu i ustawia w szkółce. Młode drzewka przywiązuje się do palików bambusowych lub do rozciągniętych drutów. Gotowe do sprzedaży rośliny uzyskuje się po 2–3(4) latach. Okazy produkowane w szkółce gruntowej należy ekspediować z zabezpieczoną bryłą korzeniową.
Sadzonki
– Sadzonki zielne. Tym sposobem można rozmnażać różne gatunki i odmiany (np. 'Youngii’) brzóz, lecz najczęściej stosuje się go dla tych słabo rosnących, np. brzozy karłowej (B. nana) i niskiej (B. humilis). Sadzonki tych dwóch gatunków sporządza się w pierwszej połowie czerwca. Na ich dolnym końcu wykonuje się jednostronne nacięcie i traktuje preparatem przyspieszającym tworzenie korzeni, np. Ukorzeniaczem A (0,3% IBA) lub AB (zawierającym 0,3% NAA oraz 0,05% IBA) — w zamgławianej szklarni lub w tunelu foliowym sadzonki ukorzeniają się po kilku tygodniach.
W doświadczeniach sadzonki brzozy brodawkowatej, długości 15–18 cm, cięte na przełomie maja i czerwca oraz traktowane IBA (0,8%, w formie proszkowej), ukorzeniały się w zamgławianej szklarni w dużym procencie. Podłożem była mieszanka torfu i perlitu. Po ukorzenieniu młode rośliny pozostawały w szklarni w temperaturze 0°C. Zainicjowaniu ich wzrostu po ukorzenieniu sprzyjało doświetlanie.
Brzozę papierową (B. papiryfera) rozmnażano z sadzonek pozbawionych pąka wierzchołkowego i traktowanych IBA (roztwór o stężeniu 0,2% lub w formie pudru o stężeniu 0,8%). Po12 dniach od umieszczenia w podłożu (mieszanka torfu i piasku) ukorzeniło się 90–100% sadzonek. Dalszy wzrost młodych roślin przyspieszał 16-godzinny dzień, zmienna temperatura (25°C dniem i 18°C w nocy), dobra wymiana powietrza oraz odpowiednia jego wilgotność, a także nawożenie. Tak uprawiane brzozy tego gatunku, zwykle po trzech, a czasami już po dwóch latach mają białą korę.
Sadzonki brzozy Maksymowicza (B. maximowicziana) sporządzane na początku lipca i traktowane IBA (1%), po 9 tygodniach ukorzeniały się w 50% wytwarzając obfity system korzeniowy (sadzonki kontrolne ukorzeniły się w 30%, a powstawanie korzeni hamował NAA). Ukorzeniały się również sadzonki brzozy żółtej (B. alleghaniensis), cięte od maja do lipca oraz brzozy pożytecznej (B. utilis var. jacquemontii) sporządzane w połowie sierpnia. Tym sposobem rozmnożono także brzozę białą chińską (B. albosinensis), odmianę japońską i syczuańską brzozy szerokolistnej (B. platyphylla var. japonica oraz var. szechuanica), brzozę topololistną (B. populifolia), mandżurską (B. mandshurica), omszoną (B. pubescens) oraz kilka innych, rzadko uprawianych.
Dość dużo doświadczeń wykonano także z rozmnażaniem tą metodą brzozy nadrzecznej (B. nigra) i jej odmiany 'Heritage’ (fot. 1). Sadzonki tej ostatniej, sporządzane w czerwcu, lipcu, traktowane IBA (0,1%), dobrze ukorzeniały się w zamgławianej szklarni, w podłożu z torfu i perlitu. W 90%, po 6 tygodniach, korzenie wytwarzały te cięte z dolnej (bazalnej) części pędów, których dolny koniec (z nacięciem bocznym) zanurzano w preparacie Benlate (2%, rozprowadzony w talku). Traktowane tak samo sadzonki wierzchołkowe ukorzeniały się w 60%. Ukorzenione sadzonki bazalne kontynuowały wzrost, a wierzchołkowe nie. Natomiast te ostatnie traktowane auksyną ukorzeniały się znacznie lepiej niż bazalne (traktowane tak samo). W obydwóch przypadkach sadzonki, pobrane z 13-letnich drzew matecznych, miały długość 15 cm oraz usunięte dolne liście. Sadzonki umieszczano w zamgławianej szklarni, w podłożu (torf z piaskiem) o temperaturze 21°C.
– Sadzonki zdrewniałe. Znane są próby rozmnażania tym sposobem brzóz w szklarni. Uzyskiwano 40% ukorzenionych sadzonek. Za kontynuowaniem doświadczeń w tym zakresie przemawia znajdowanie korzeni przybyszowych w dziuplach drzew brzozy brodawkowatej.
Kultury tkankowe
Za pomocą kultur tkankowych (in vitro) rozmnożono m.in. brzozy: żółtą, papierową, szerokolistną i brodawkowatą. Jako eksplantaty służyły pąki pachwinowe, wierzchołki pędów oraz węzły. W Stanach Zjednoczonych, w stanie Oregon, na dużą skalę rozmnażana jest w ten sposób odmiana strzępolistna (’Dalecarlica’) brzozy brodawkowatej.
Inne sposoby
Amatorsko można rozmnażać brzozy przez odkłady: pionowe (kopczykowanie), płaskie i powietrzne. Młode pędy traktowane auksynami (zwłaszcza IBA) stosunkowo szybko wytwarzają korzenie. W lesie można czasami znaleźć nawet grube ukorzenione pędy (pnie) brzozy brodawkowatej, jeżeli przez dłuższy czas rosły one poziomo — wskutek uszkodzeń mechanicznych — i dotykały gleby (fot. 2).