Nowe sposoby produkcji sadzonek truskawek

Autor: dr Joanna Lisiecka

Archiwum Szkółkarstwa

W Polsce owocujące plantacje truskawek zakładane są najczęściej z sadzonek ”świeżych” (zielonych). Od kilku lat coraz częściej prowadzi się również uprawę z sadzonek frigo.

Ten pierwszy rodzaj sadzonek pobiera się z roślin matecznych jesienią lub wczesną wiosną i umieszcza bezpośrednio w miejscu stałym. Sadzonki frigo pozyskuje się późną jesienią (XI-XII), w okresie spoczynku zimowego roślin, i przechowuje w chłodni (nawet przez 6-8 miesięcy), w temperaturze około -2°C. Materiał taki umożliwia założenie plantacji i zaplanowanie zbiorów (uprawa sterowana) praktycznie w dowolnym terminie – sadzonki frigo zaczynają owocować po 6-8 tygodniach od posadzenia. Przyjmują się poza tym prawie w 100%, a ich wzrost jest silny i wyrównany. Jednak ich dłuższe przechowywanie w chłodni, to jest do lipca, sierpnia, może opóźniać kwitnienie i obniżać plon. Te niekorzystne efekty przypisuje się głównie wysokiej temperaturze panującej po wysadzeniu roślin wyjętych z chłodni oraz zmniejszaniu się zawartości skrobi w sadzonkach podczas ich przechowywania. Im rośliny mają większą średnicę ”korony” (skróconego pędu), tym lepiej są zaopatrzone w substancje zapasowe, a co za tym idzie, lepiej się przechowują i wydają większy plon.

Decyduje termin sadzenia

W przypadku sadzonek ”świeżych” wysokość plonu zależy w znacznie większym stopniu od terminu zakładania plantacji niż od średnicy ”korony”. Optymalnym terminem ich sadzenia jest przełom lipca i sierpnia. Każdy tydzień opóźnienia powoduje w następnym roku zmniejszenie się plonu o 10-15% (patrz ”Hasło Ogrodnicze” 4/97). W tym czasie bowiem truskawki (odmiany o owocach dojrzewających w tradycyjnym terminie) zawiązują pąki kwiatowe, których liczba decyduje o owocowaniu w następnym sezonie. Aby zawiązywanie pąków przebiegało bez zakłóceń, plantacja powinna być zakładana przed ich indukcją. Niestety, u nas ukorzenione sadzonki ”świeże” dostępne są dopiero we wrześniu. Również w innych krajach, np. we Francji, trudno je uzyskać na początku sierpnia. Ponadto niektóre odmiany, m.in. Elsanta, późno wytwarzają rozłogi, co uniemożliwia założenie plantacji w optymalnym terminie.

Mateczniki w uprawie bezglebowej

Wiele z uprawianych obecnie odmian, zwłaszcza zagranicznych (Elsanta, Kent), jest bardzo wrażliwych na choroby systemu korzeniowego, które trudno zwalczyć. Z tego, między innymi, względu producenci – zwłaszcza w Holandii, Belgii i Francji – wycofują się z uprawy truskawek bezpośrednio w glebie i sadzą rośliny do różnego rodzaju pojemników (wiader, worków), wypełnionych substratem torfowym. Na zachodzie Europy coraz częściej również mateczniki uprawia się bezglebowo, co umożliwia uzyskanie sadzonek wolnych od patogenów glebowych. Te niekonwencjonalne mateczniki zakładane są zazwyczaj na przełomie marca i kwietnia, w pomieszczeniach (szklarnie, tunele) lub w gruncie. Rośliny sadzi się do worków foliowych lub wiader wypełnionych sterylnym substratem torfowym, a następnie postępuje w jeden z opisanych niżej sposobów: 1. Układa się te worki lub wiadra na glebie przykrytej matą szkółkarską (fot. 1), która izoluje rośliny od podłoża. Pojemniki umieszcza się na jego poziomie lub na lekko wzniesionych zagonach, zwykle w pojedynczych rzędach oddalonych od siebie o ok. 2 m. Międzyrzędzia wyściela się słomą, która zapobiega nadmiernemu nagrzewaniu się maty i poparzeniu wyrastających rozłogów oraz chroni powstające u roślin potomnych zaczątki korzeni przed otarciem o matę. Dwa tygodnie przed pojawieniem się rozłogów matecznik obficie się zrasza, aby nawilżyć słomę i ułatwić tym samym powstawanie korzeni u sadzonek.

Fot. 1. Matecznik truskawek – rośliny posadzone do worków z substratem torfowym i ułożone na glebie przykrytej matą szkółkarską

2. Ustawia się rośliny wysadzone w workach lub wiadrach na specjalnych stelażach (fot. 2) o wysokości 1,50-1,75 m. Dzięki temu rozłogi, które wyrastają z roślin matecznych, swobodnie zwisają i nie mają kontaktu z glebą. Poza tym ułatwiony jest zbiór rozłogów. Zalecana odległość między stelażami wynosi około 1,20 m. W tego typu matecznikach na 1m2 powinno przypadać 4-6 roślin; przy większym zagęszczeniu rozłogi mogą być wybiegnięte. Rośliny mateczne należy systematycznie nawadniać i nawozić, najlepiej za pomocą linii kroplujących.

Fot. 2. Rośliny posadzone do worków w substratem torfowym i ustawione na specjalnych stelażach

Produkcja sadzonek

Sadzonki pobiera się zazwyczaj w lipcu, gdy są w bardzo wczesnym stadium rozwojowym (rozetka z 2-3 liśćmi) oraz mają zainicjowane korzenie. Z jednej rośliny matecznej można uzyskać około 20 sadzonek. Odcina się je z około 2-centymetrowym kawałkiem rozłogu. Następnie młode rośliny ukorzenia się, najczęściej w pojedynczych doniczkach lub wielodoniczkach (fot. 3), pod osłonami lub w polu. Podłoże powinno być sterylne (substrat torfowy) i ubogie w składniki pokarmowe. Przy produkcji sadzonek przeznaczonych do przechowywania w chłodni średnica doniczek lub pojedynczych ”komórek” w palecie wynosi zazwyczaj 6-8 cm, a głębokość – około 10 cm. Takie wydłużone doniczki zapobiegają podwijaniu się korzeni. W celu uzyskania sadzonek do późnoletniego (sierpień) terminu zakładania plantacji wykorzystuje się znacznie mniejsze pojemniki, o wymiarach 4 x 4 cm lub 5 x 5 cm.

Fot. 3. Ukorzenione sadzonki w wielodoniczkach, przeznaczone do przechowywania w chłodni

W badaniach przeprowadzonych we Francji stwierdzono, że przechowywanie przez 28 dni, w warunkach wysokiej wilgotności i temperaturze od O do +1°C, sadzonek pobranych bezpośrednio z matecznika nie wpływa negatywnie na ich późniejsze ukorzenianie się. Przez pierwsze 3 dni ukorzeniania roślin należy utrzymać bardzo wysoką wilgotność powietrza (prawie 100%), którą później – około 10 dni po posadzeniu – obniża się do 50-60%. Wielu producentów przez pierwsze 5-6 dni ukorzeniania sadzonek przykrywa je mlecznobiałą, litą folią polietylenową. Sadzonki cieniuje się w miarę potrzeby, regularnie zrasza, nawozi i chroni (profilaktycznie opryskuje fungicydami) przed chorobami. Temperatura podłoża, w którym ukorzeniają się rośliny, powinna wynosić 17-19°C. Po około 3-4 tygodniach otrzymuje się sadzonki z rozrośniętą bryłą korzeniową, które można wykorzystać do założenia plantacji latem (sierpień). Rośliny te szybko i dobrze się przyjmują, a wiosną następnego roku obficie plonują. Ukorzenione sadzonki można także, do momentu wejścia przez nie w stan spoczynku zimowego, pozostawić w chłodni (patrz też str. 36). Jeśli w tym pomieszczeniu jest wystarczająco dużo miejsca, roślin nie musi się wyjmować z pojemników. Sadzonki doniczkowane dobrze się przechowują, ponieważ ich system korzeniowy nie jest uszkodzony, a rozrośnięte rośliny zawierają duże ilości substancji zapasowych. Sadzonki wyjęte z chłodni i posadzone na miejsce stałe nie przechodzą stresu związanego z ukorzenianiem się, dzięki czemu charakteryzują się dynamiczniejszym wzrostem oraz obfitszym plonowaniem w porównaniu ze ”zwykłymi” sadzonkami frigo. Sadzonki z bryłą korzeniową uzyskuje się nie tylko z niekonwencjonalnych mateczników bezglebowych, ale i z tych prowadzonych tradycyjnie w polu. Prosty sposób uzyskiwania takich sadzonek opracowali Hiszpanie. Gdy na rozłogach pojawiają się rozetki z zainicjowanymi korzeniami, na plantacji rozkłada się wypełnione substratem pojedyncze doniczki lub wielodoniczki. Na te pojemniki nagarnia się młode rośliny, a następnie matecznik intensywnie zrasza. Po około 2, 3 tygodniach rozłogi ukorzeniają się. Materiał jest już gotowy do posadzenia na miejsce stałe. Rośliny w pojemnikach można także pozostawić na polu do późnej jesieni, a następnie umieścić w chłodni.

Brak postów do wyświetlenia

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.