Rośliny oczyszczające powietrze w pomieszczeniach zdobywają szturmem popularność w naszych domach i miejscach pracy. Przygotowaliśmy mocną „piątkę” takich roślin. Trzy gatunki najlepiej wchłaniające te szczególnie toksyczne związki i dwa zaskakujące swoją obecnością w tym zestawieniu.
Jesienią i zimą więcej czasu spędzamy w pomieszczeniach zamkniętych. Rzadziej też je wietrzymy, chcąc ograniczyć koszty ogrzewania. Gdy za oknem deszcz, plucha lub zamieć śnieżna, to przyjemnie posiedzieć w ciepłym przytulnym mieszkaniu, z herbatką przy ulubionym serialu. Można powiedzieć — sielanka.
Czy jednak na pewno? Nie do końca. W naszych mieszkaniach znajdują się źródła zanieczyszczeń powietrza, które nie są obojętne dla nas, naszych dzieci, a nawet zwierząt.
Zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń powietrza
Często spędzając dłuższy czas w zamkniętym pomieszczeniu nie czujemy się najlepiej. Zaczyna nas boleć głowa, czujemy zmęczenie i znużenie. Obwiniamy za to brak powietrza albo zmianę ciśnienia. Zaczerwienione i podrażnione oczy zaś to jedynie skutek zbyt długiego wpatrywania się w ekrany komputerów i telefonów.
Współwinnymi często zaś są niewidoczne dla oka i niewyczuwalne dla powonienia zanieczyszczenia powietrza. Większość z nich zwiększa swoje stężenie w warunkach jesiennych i zimowych. Oto niektóre z tych zanieczyszczeń powietrza w domu i ich negatywne skutki dla zdrowia.
Kurz i roztocza
Te zanieczyszczenia mogą powodować lub nasilać astmę. Prowadzić do całorocznego atopowego nieżytu błony śluzowej nosa. Wywoływać alergiczne zapalenie oskrzeli, alergiczne zapalenie spojówek, oraz wiele innych schodzeń i chorób.
Pleśnie i mykotoksyny
Zaburzenie oddychania, kaszel, alergie, zapalenie spojówek. Toksyny zaś mają działanie neurotoksyczne, mutagenne i kancerogenne.
Lotne zanieczyszczenia organiczne
Te zanieczyszczenia powietrza zasługują na osobny rozdział. Jest to bardzo liczna kategoria. Powodują one bardzo dużo symptomów i prowadzą do wielu schorzeń, a nawet poważnych chorób. Zidentyfikowano ponad 300 substancji lotnych, które można uznać za zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach zamkniętych.
Do najczęstszych należą: bóle głowy, uczucie ciągłego zmęczenia. Podrażnienie błon śluzowych nosa i oczu to też skutek ich oddziaływania. Niestety mogą też być źródłem uszkodzeń organów wewnętrznych i układu nerwowego. Podejrzewa się je też o działanie kancerogenne i genotoksyczne. W środowisku domowym oraz pomieszczeniach biurowych możemy być narażeni na wiele substancji.
Choć takich substancji wyróżniono kilkaset, to warto tutaj wymienić choć trzy. Więcej możemy przeczytać w książce, do której link zamieszczony jest niżej.
Formaldehyd
Odpowiedzialny jest za częste bóle, a nawet zawroty głowy. Podrażnia błony śluzowe oczu i gardła. Sprzyja problemom dróg oddechowych.
Ksylen
Ocenia się, że ma działanie kancerogenne. Nie jest obojętny dla serca i wątroby.
Toluen
Może powodować uszkodzenia układu nerwowego, ale też i innych układów: oddechowego, rozrodczego, krwionośnego.
Te i inne związki powszechnie ulatniają się w naszych mieszkaniach, biurach i miejscach pracy. Ich źródłami mogą być farby i lakiery, chemia i materiały budowlane, wykładziny, meble.
Ich podwyższone stężenie ma miejsce nie tylko tuż po remoncie mieszkania, ale może pozostawać na niepokojącym poziomie długo po nim.
Tak samo z nowym wyposażeniem mieszkań. Zwracajmy uwagę nie tylko na design i cenę, ale też na atesty.
Rośliny oczyszczające powietrze — przykłady
Wszyscy chcemy żyć i pracować w zdrowych warunkach. Ten cel w walce z zanieczyszczeniem powietrza pomagają nam osiągnąć rośliny. Niby takie stwierdzenie nie wydaje się rewolucyjne, ale jednak trzeba było na to badań NASA. To ta agencja badań kosmicznych jako pierwsza wytypowała kilkanaście gatunków, które najlepiej radzą sobie z zanieczyszczeniami.
Autor książki „Rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze” – dr Piotr Czuchaj wytypował aż 23 rośliny. To powoduje, że mamy możliwość, by w naszych pomieszczeniach i miejscach pracy były nie tylko rośliny skuteczne w usuwaniu zanieczyszczeń, ale też estetyczne i takie, które nam się podobają.
Oto kilka ciekawych przykładów z tej listy
Nefrolepis wysoki (Nephrolepis exaltata)
Ta tropikalna roślina doskonale sobie radzi w oczyszczaniu powietrza z formaldehydu.
- Opis — Roślina posiada liście długie, wyrastające z krótkiego kłącza. Listki są gęste, asymetryczne i gęste.
- Wysokość — Jest to dosyć wysoka roślina osiągająca 100 cm.
- Wymagania — Stanowisko nasłonecznione, ale o rozproszonym świetle. Podłoże jak do paproci: próchnicze i półprzepuszczalne.
- Pielęgnacja — Nie dopuszczać do przesuszenia. Nawozić nie częściej niż do 10-15 dni preparatem dla roślin o ozdobnych liściach.
Złotowiec lśniący (Dypis lutescens, syn. Chrysalidocarpus lutescens)
To specjalista od neutralizacji ksylenu i toluenu rodem z Madagaskaru. Najlepiej sobie z tym radzi spośród innych roślin.
- Opis — Z krótkiego, smukłego kłącza wyrastają na 1-2-metrowych ogonkach ciemnozielone pióropusze liści. Liście są efektowne. Odchylone na zewnątrz i lekko błyszczące. Ogonki oraz nasady są lekko żółtawe z czerwonymi kropeczkami.
- Wysokość — w uprawie osiąga 40-200 cm.
- Wymagania — Roślina lubi stanowisko jasne, ale też poradzi sobie w półcienistych. Najlepszym podłożem będzie substrat torfowy z domieszką ziemi ogrodowej.
- Pielęgnacja — Podłoże powinno być stale wilgotne. Ta roślina dobrze reaguje na zraszanie i na nawożenie co 10-14 dni.
Figowiec sprężysty (Ficus elastica)
To jedna z kilku roślin, która potrafi unieszkodliwić całą gamę szkodliwych związków chemicznych. Redukuje z powietrza benzen, formaldehyd, oktan, pentan, 𝛂-pinen, toluen, trójchloroetylen.
- Opis — Duże rośliny o sztywnych eliptycznych liściach długości do 30 cm. Liście na górze są ciemnozielone i błyszczące, a od spodu jasnozielone i matowe.
- Wysokość — W warunkach uprawy osiągają wysokość 30-150 cm.
- Wymagania — Roślina lubi miejsca jasne i lekko zacienione. Figowiec wymaga bogatego w składniki odżywcze przepuszczalnego podłoża.
- Pielęgnacja — W okresie wegetacji podłoże powinno być stale wilgotne, ale nie mokre. W okresie intensywnego wzrostu należy roślinę nawozić.
Bluszcz pospolity (Hedera helix)
Pochłania benzen, formaldehyd, oktan, pentan, 𝛂-pinen, toluen i ksylen.
- Opis — Silnie rosnące pnącze o płożących pędach. Na całej długości posiada korzenie przybyszowe, dzięki którym bluszcz się wspina. Liścia na pędach płonnych mają 3-7 klap różnego kształtu. Na pędach kwiatostanowych liście są jajowato-romboidalne.
- Wysokość — Długość pędów wynosi od 50 cm do 200 cm.
- Wymagania — Bluszcz o jasnych liściach wymaga stanowisk jasnych o świetle rozproszonym. Odmiany o liściach ciemnozielonych dobrze rosną w miejscach zacienionych.
- Pielęgnacja — Bluszcze wymagają umiarkowanie wilgotnego podłoża. Powinno ono być próchnicze i przepuszczalne. W okresie wegetacji zasilać roztworem nawozu do roślin o ozdobnych liściach.
Chryzantema ogrodowa, syn. złocień ogrodowy (Chrysanthemum x grandiflorum
Chyba niewiele osób spodziewa się, że chryzantema, ten popularny raz do roku kwiat, bardzo dobrze sobie radzi z formaldehydem i ksylenem. Warto zatem przełamać utarte stereotypy i zaprosić tę piękną roślinę do domów. W handlu dostępna jest już od końca maja.
- Opis — Chryzantema to bylina o liściach ułożonych naprzemiennie, są one podługowate lub odwrotnie jajowate. U nasady liście są ząbkowane. Na końcach pędów osadzone są pojedyncze lub pełne kwiatostany. Naturalny okres kwitnienia przypada jesienią.
- Wysokość — W uprawie doniczkowej chryzantema ma wysokość od 10 cm do 50 cm.
- Wymagania — Chryzantemy lubią stanowiska jasne o rozproszonym świetle. W okresie zimy powinno się im zmniejszyć temperaturę otoczenia do 4-6 ℃.
Rośliny oczyszczające powietrze — podsumowanie
Opisane tu rośliny oczyszczające powietrze to zaledwie część tych wybranych przez dr. inż. Piotra Czuchaja. Więcej roślin, ich pełniejsze charakterystyki, wymagania, jak również odporność na szkodniki i sposoby ich rozmnażania w książce.
Znajdą tam też Państwo dokładne źródła emisji lotnych związków organicznych. Potencjalny wpływ zanieczyszczeń powietrza na ludzkie samopoczucie i zdrowie.
Rozdział opisujący sposób, w jaki rośliny oczyszczające powietrze, pobierają zanieczyszczenia, wyjaśni zachodzące w roślinach procesy.
Jest też oczywiście rozdział tym, jak dbać o te rośliny i ich wymagania względem światła i temperatury. Dzięki temu można dobrać optymalne rośliny do poszczególnych pomieszczeń.
Bardzo ciekawy jest rozdział poświęcony ogrodom wertykalnym. Autor przybliża technologie stosowane do tworzenia ścian roślin oczyszczających powietrze. Dzięki temu łatwiej będzie można wybrać najlepsze rozwiązanie. Dowiesz też się jak pielęgnować taką zieloną ścianę, by służyła jak najlepiej naszemu i naszych najbliższych zdrowiu.
