Rodzaj szałwia (Salvia) obejmuje około 1100 gatunków, które należą do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Wśród nich najpopularniejszą byliną jest szałwia omszona (S. nemorosa), nazywana również gajową. W sprzedaży spotykane są odmiany mieszańcowe, często klasyfikowane do gatunku Salvia x superba.
Szałwia omszona osiąga wysokość 20–80 cm. Pędy są wzniesione i omszone, nierzadko rozgałęzione, na przekroju czterokanciaste. Liście, o długości 4–10 cm, są pomarszczone, ciemnozielone, eliptyczne do lancetowatych, u nasady sercowate, na brzegu nieregularnie, tępo ząbkowane. Kwiatostany są wzniesione, mają długość 15–25 cm. Małe kwiaty zebrane są w liczne nibyokółki (2–10), ułożone bardzo gęsto tworzą kłosy. Otwierają się od dołu ku górze kwiatostanu. Mogą być fioletowoniebieskie, różowe lub białe. W zależności od odmiany kwitnienie trwa od czerwca do sierpnia.
Szałwia – odmiany
Wśród kreacji rozmnażanych wegetatywnie warto zwrócić uwagę na grupę Field reprezentowaną przez odmiany ‘Blue Field’ – o niebieskich kwiatach, kwitnie długo, bo od czerwca do października, osiąga wysokość i szerokość do 55 cm; ‘Deep Blue Field’ – o fioletowoniebieskich kwiatach ukazujących się od czerwca do września, wysokość i szerokość roślin wynosi 45 cm; ‘Night Field’ – o fioletowych kwiatach pojawiających się od czerwca do października, osiąga wysokość i szerokość 55 cm; ‘Pink Field’ – o ciemnoróżowych kwiatach, kwitnie od czerwca do października, dorasta do wysokości i szerokości 50 cm; ponadto ‘Marcus™’ – o ciemnoniebieskich kwiatach i zwartym pokroju, kwitnie od czerwca do sierpnia, dorasta do wysokości 35 cm i szerokości 30 cm; ‘Ostfriesland’ – o purpurowofioletowych kwiatach, dorasta do wysokości 50 cm i szerokości 30 cm, kwitnie od czerwca do września; ‘Snow Hill’ – o białych kwiatach pojawiających się od czerwca do sierpnia, dorasta do wysokości 50 cm i szerokości 40 cm; grupa Sensation charakteryzująca się zwartym pokrojem roślin, które osiągają wysokość 30–45 cm, kwitną w maju i czerwcu na biało, różowo, jasno- i ciemnoniebiesko oraz fioletowoniebiesko; ‘Blauhuegel’ – o niebieskich kwiatach, dorasta do wysokości 40 cm, kwitnienie przypada na maj i czerwiec; ‘Caradonna’ – o fioletowoniebieskich kwiatach, dorasta do wysokości 50 cm; ‘Schneehuegel’ – o kwiatach białych, wysokość roślin wynosi do 50 cm.
Spośród odmian rozmnażanych z nasion do wartościowych należą: ‘Blaukoenigin’ – o kwiatach niebieskofioletowych i wysokości roślin 40 cm, ‘Rosakoenigin’ – o k wiatach r óżowoczerwonych i wysokości 40–60 cm, ‘Merleau Blue’ – o kwiatach purpurowoniebieskich, ‘Merleau Rose’ o kwiatach różowych oraz ‘Merleau White’ o białych kwiatach, kwitną od maja do lipca i osiągają wysokość 20–40 cm; ‘Adora Blue’ – o intensywnie niebieskich kwiatach, które pojawiają się od maja do czerwca, dorasta do 35 cm, silnie się krzewi; grupa New Dimension o niebieskich i różowych kwiatach pojawiających się od maja do czerwca, rośliny osiągają wysokość 20–25 cm.
Szałwia – rozmnażanie
Nowe odmiany są obecnie rozmnażane najczęściej przez siew nasion. Do wyprodukowania 1000 roślin należy wysiać około 3 gram (w zależności od barwy kwiatów w 1 g jest ich 600–1100). W wypadku odmian kwitnących w pierwszym roku uprawy nasiona należy wysiewać od stycznia do marca. Rozpoczynając produkcję w połowie marca, kwitnące rośliny uzyskamy pod koniec czerwca. Możliwy jest też siew nasion późnym latem, jednak kwitnące rośliny uzyskamy dopiero w kolejnym roku. Nasiona umieszcza się po 3–5 szt. w komórkach palet i przykrywa je cienką warstwą wermikulitu. Temperatura podłoża do kiełkowania powinna wynosić 21–24°C, a powietrza – o 2–3°C mniej. Nasiona kiełkują po 14–20 dniach, należy wówczas obniżyć temperaturę do 18–20°C. Po upływie 4–6 tygodni od wysiewu siewki przesadza się do palet o większej średnicy komórek lub sadzi do doniczek. Niektóre odmiany nie powtarzają cech rodzicielskich i muszą być rozmnażane z sadzonek pędowych wierzchołkowych pobieranych od lutego do kwietnia. Ukorzenianie w temperaturze 20–24°C trwa 2–3 tygodnie.
Szałwia – uprawa
Szałwia wymaga gleb próchnicznych i przepuszczalnych. Podłoże do uprawy w doniczkach powinno mieć odczyn 5,8–6,2, w gruncie bylina ta może nawet rosnąć na glebach o pH 6,0–7,5. Rośliny sadzi się do doniczek o średnicy 11–13 cm (pojedynczo) lub do większych, 15-centymetrowych (po 3–5 sztuk). W zależności od warunków, uprawa może trwać od 100 do 120 dni. W celu dobrego rozkrzewienia się roślin zaleca się uszczykiwać wierzchołki przekorzenionych już roślin nad 2.–3. parą liści, obniżając w tym czasie temperaturę powietrza do 15–18°C. Zaleca się dokarmianie szałwii nawozami wieloskładnikowymi w początkowym okresie wzrostu w dawce 100–125 ppm, później do 150 ppm N. Stosunek N : K w pożywkach na pierwszym etapie uprawy powinien wynosić 1 : 1, później 1 : 2.
Zastosowanie
Szałwia omszona znakomicie nadaje się do sadzenia w jednorodnych grupach. Niskie odmiany zaleca się do sadzenia w pojemnikach. Szałwia dobrze kontrastuje z roślinami o intensywnych barwach – czerwonych lub żółtych.
Dr inż. Piotr Czuchaj
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Fot. P. Czuchaj
Artykuł pochodzi z numeru 2/2015 miesięcznika „Rośliny Ozdobne”