Czy żylistek karbowany (Deutzia crenata) wróci do łask ogrodników i architektów krajobrazu? Jego cechy sprawiają, że jest dobrym wyborem na miejskie stanowiska. Szczególnie w kontekście zmieniającego się klimatu. Poznajmy odmiany, które najlepiej się do tego nadają.
Żylistek karbowany, dawniej żylistek szorstki, to krzew, który przybył do Europy z Japonii. Obecnie został zapomniany przez ogrodników i architektów krajobrazu i praktycznie nie jest sadzony na terenach zieleni. A szkoda, ponieważ ma duży potencjał przystosowawczy do trudnych warunków miejskich. Zwłaszcza w dobie zmian klimatycznych, co obserwuję po starych nasadzeniach tych krzewów, zarówno w zachodniej, jak i środkowej Polsce.
Wygląd
Krzew ten osiąga wysokość 2,5 m i podobną średnicę, jest gęsty, o pędach łukowato się przewieszających. Pojedyncze pędy charakteryzują się wzrostem monopodialnym. Zarówno młode pędy, jak i liście pokryte są gwiazdkowatymi włoskami.
Pąki na pędach ułożone są naprzeciwlegle, pokryte długo zaostrzonymi łuskami. W kwietniu rozwijają się matowozielone, jajowate liście, na szczycie zaostrzone, brzegiem ząbkowane, z widocznym, delikatnym, karbowanym brzegiem.
Od spodu są matowe, bardzo gęsto pokryte włoskami. Z wierzchu są zielone, mniej pokryte włoskami, które nadają liściom szorstką teksturę.
Na przełomie maja i czerwca rozwija dzwonkowate kwiaty skupione w wiechach lub gronach o długości 10–15 cm, nawet po 30 sztuk. Płatki są białe, ewentualnie delikatnie zaróżowione, niestety nie pachną. Owocem jest okrągła torebka o średnicy 5 mm, która dojrzewa jesienią, często zdobiąc krzew zimą.
Żylistek karbowany – odmiany
Żylistek karbowany ma kilka odmian, które wyróżniają się intensywnym kwitnieniem i przystosowały się do warunków Polski. Są to:
- ‘Candidissima’ – o śnieżnobiałych kwiatach, w pąku delikatnie zaróżowionych;
- ‘Plena’ – o pełnych, ciemnoróżowych kwiatach;
- ‘Pride of Rochester’ – o wąskich białych płatkach, z wierzchu różowych.
Gdzie sprawdza się najlepiej?
To bardzo cenne krzewy do sadzenia w zieleni przyulicznej, najlepiej w pasach o szerokości minimum 2–3 m. Jest niezastąpiony w zieleni osiedlowej, parkowej, w ogrodach przydomowych, do sadzenia w miejscowościach wypoczynkowych, w parkach zdrojowych czy zieleni przy budynkach uzdrowiskowych i szpitalach, do sadzenia przy alejach spacerowych i ławkach.
Podczas kwitnienia krzewy są bardzo atrakcyjne, gdyż przyciągają wzrok swoim kwitnieniem.
Preferują stanowiska słoneczne i półcieniste, osłonięte. W miejscach wietrznych, szczególnie zimą z wiatrami wschodnimi, pędy mogą podmarzać. W miastach, ze względu na gęstą zabudowę, większość stanowisk jest osłoniętych. Żylistki wymagają gleb przeciętnych, piaszczysto-gliniastych, nie znoszą gleb bardzo suchych, piaszczystych oraz mokrych, ciężkich. Powierzchnię gleby pod krzewami koniecznie pokrywamy 5-centymetrową warstwą ściółki ze zrębków drewna lub kory.
Żylistek prezentuje się atrakcyjnie, posadzony w grupach, szpalerach, nieformowanych żywopłotach. Jest również cenny do sadzenia na rabatach z bylinami i innymi krzewami, gdyż jego kwiaty, jak i jesienne przebarwienie liści w ciepłych kolorach są bardzo atrakcyjne.
Rozmnażanie
Krzewy bardzo łatwo rozmnaża się z sadzonek zdrewniałych, ciętych z pędów jednorocznych od listopada do końca lutego. Sadzonki 2–3-węzłowe można umieszczać bezpośrednio na zagonach polowych. Ukorzeniają się po około dwóch miesiącach. Gotowe krzewy z „gołym” korzeniem uzyskuje się po dwóch latach.
Bardziej ekonomiczne i mniej pracochłonne jest sporządzanie sadzonek zdrewniałych jednowęzłowych w kuwetach lub wielodoniczkach, w nieogrzewanym tunelu foliowym. Ukorzeniają się po dwóch miesiącach. Następnie przesadzamy je do doniczek i gotowy materiał uzyskujemy po około dwóch sezonach uprawy w szkółce.
