Rentowność gospodarstw szkółkarskich i jej analizowanie kosztów produkcji w gospodarstwach szkółkarskich należy do trudnych zadań. Głównie z powodu charakteru produkcji. Od momentu posadzenia materiału wyjściowego roślin do uzyskania towaru finalnego upływa kilka lat. Jest to zatem suma poniesionych kosztów przez cały ten okres. A efekt produkcji i jej wynik finansowy to konsekwencja wszystkich podjętych działań. Nie tylko podczas uprawy roślin, ale kilka lat wstecz.
Rentowność gospodarstw szkółkarskich – co wynika z tego pojęcia?
O rentowności gospodarstw szkółkarskich, sposobach jej wyliczania wpływie cen towaru na wyniki ekonomiczne firmy mówił na ubiegłorocznej konferencji szkółkarskiej dr hab. inż. Dawid Olewnicki z SGGW.
Prelegent przypomniał słuchaczom podstawowe różnice między pojęciami.
Nakład to zużycie, tak jak koszty. Ale tylko koszty właściwe wyrażone w jednostkach naturalnych.
Wydatki to zmniejszenie zasobów finansowych gospodarstwa z tytułu zakupu środków produkcji, wynagrodzenia, ubezpieczenia itp.
Koszty to wartość środków produkcji i pracy włożonych w uprawę roślin.
Są one równoważne z wydatkami jeśli w danym okresie zużyliśmy wszystko, co kupiliśmy.
Wydatki są większe niż koszty, gdy np. kupiliśmy środek trwały. Mniejsze, jeśli zużywamy zapasy i zakupione środki obrotowe.
Koszty mogą być z kolei np. stałe (np. amortyzacja, czynsz, opłaty za media, wynagrodzenie pracowników stałych) i zmienne (np. cena materiału wyjściowego, nawozów, środków ochrony roślin, transportu, wynagrodzenie pracowników sezonowych).
Te pierwsze w długim okresie mogą się istotnie zmienić. Progi rentowności można wyliczać jako ilościowe (koszty stałe produkcji dzielone przez jednostkową cenę sprzedaży minus jednostkowe koszty zmienne) lub wartościowe (ilościowy próg rentowności pomnożony przez jednostkową cenę sprzedaży).
Nic jednak nie przemawia tak dobrze do świadomości, jak przykłady – nawet na wartościach teoretycznych, które przytoczył D. Olewnicki.
Przykład z życia szkółki
W szkółce drzew alejowych uprawianych w pojemnikach oszacowano koszty stałe (amortyzacja środków trwałych, wynagrodzenie pracowników itp.; 70 tys. zł, i zmienne (koszt pojemników, podłoża, nawadniania, nawozów – dla całego okresu produkcji przypadający na jedną roślinę – 140 zł).
Przewidywana cena sprzedaży rośliny w pojemniku wynosi 210 zł. Po obliczeniu progów rentowności uzyskano informację, że przy tych założeniach dopiero produkcja 1000 drzew zrównoważy dopiero przychody z kosztami. Będzie to odpowiadać sprzedaży za 210 tys. zł.
Jeśli gospodarstwo zaplanowałoby produkcję i uzyskało 2000 szt. można przewidywać, że sprzedając cały analizowany asortyment osiągnie przychód w wysokości 420 tys. zł, co daje zysk w wysokości 70 tys. zł.
Jeśli np. producent chce wyjść od strony przewidywanego zysku – 100 tys. zł – może wyliczyć, że musi wyprodukować 2429 drzew.
W rzeczywistości spełnienie takich założeń nie zawsze jest możliwe – w długim okresie uprawy mogą się zmieniać zarówno ceny produktów, jak i koszty produkcji, stąd D. Olewnicki sugeruje rozważanie kilku wariantów.
W sytuacji, gdy konkurencja zmusi producenta do obniżenia ceny towaru finalnego z 210 zł do 190 zł, a jednocześnie chciałby osiągnąć przewidywany zysk 100 tys. zł może on wyliczyć, że musi wyprodukować 3400 szt.
Podsumowanie
Kalkulacje kosztowne w szkółkach nie należą do łatwych. Tym bardziej, że w gospodarstwach tych (jak i kwiaciarskich) udział pracy własnej jest bardzo duży. A niestety przez wielu producentów – jej koszt nie jest uwzględniany.
