Niewiele polskich szkółek oferuje młode rośliny szczepione do dalszej uprawy. Aby zaproponować klientom materiał wysokiej jakości, niezbędne są duża wiedza i umiejętność wyszukiwania niuansów w produkcji. Udało się to Grzegorzowi Nawojowi, właścicielowi szkółki Multiflora z Galowic nieopodal Wrocławia, który przez całą swoją przygodę ze szkółkarstwem uczy się i szuka najlepszych metod produkcji szczepionych roślin iglastych. Dzięki temu nie tylko oferuje dobrej jakości materiał roślinny, ale też w dobrym tempie rozwija swoją firmę.
Rośliny szczepione – trudny temat
Trzonem produkcji szkółki Multiflora są jednoroczne szczepione rośliny iglaste do dalszej produkcji. Połowa z nich trafia do sprzedaży, a pozostała część przeznaczona jest do uprawy w szkółce w pojemnikach C1, C2, C3 i C5. Rocznie w Galowicach szczepi się ok. 130 tys. roślin. Powierzchnia upraw (głównie kontenerownia i osłony, ponadto mateczniki) zajmuje ok. 4 ha.
Produkcja szczepionego materiału do dalszej uprawy wymaga spełnienia kilku warunków. Jednym z ważniejszych są osłony. W Galowicach wykorzystuje się 4-nawowy blok foliowy o powierzchni 1500 m2, wyposażony w kurtyny górne oraz system zraszaczy. Najnowszą inwestycją w szkółce jest trzynawowy blok foliowy o powierzchni 2000 m2 (z firmy FARMER CO. z Bochni).Obiekt pokryty jest podwójną warstwą folii z poduszką powietrzną między nimi, nie jest ogrzewany. Pracą wietrzników górnych, regulowaniem temperatury steruje komputer. Obiekt jest też wyposażony w system zraszaczy i kurtyny cieniujące. Na ciekawe rozwiązanie zdecydowano się w wypadku podłoża. Podłoga jest mieszanką grysów, natomiast na niej jest warstwa podsypki (tzw. mączki, stosowanej zwykle przez brukarzy pod kostkę brukową), która sprawia, że podłoga jest twarda jak beton. Na niej ułożona jest agrotkanina. Dzięki takiemu rozwiązaniu nadmiar wody z podlewania roślin wsiąka, nie robią się zastoiska – wyjaśnia pan Grzegorz.
Pod obiektem zamontowano zbiornik na deszczówkę, który połączony jest z rynnami obiektu. Moim zdaniem takie rozwiązanie jest lepsze, niż ulokowanie zbiornika na zewnątrz, bo dzięki temu, że w obiekcie zawsze będziemy utrzymywać dodatnią temperaturę, woda w zbiorniku nie zamarza – poinformował szkółkarz.
Coraz ważniejsze maszyny
W szkółce Multiflora zainwestowano w park maszynowy. Zdaniem pana Grzegorza jest on niezbędny w obecnych czasach, przy małej liczbie rąk do pracy w ogrodnictwie. W pracy pomaga cała linia złożona z rozdrabniacza big-bali, mieszalnika podłoża, doniczkarki, długiego taśmociągu oraz mulczownicy. Tę ostatnią z doniczkarką marki Floser dostarczyła firma Sterna Sp. z o.o. Sadzimy ok. 200 tys. roślin rocznie i te maszyny odpowiadają naszym potrzebom. Są precyzyjne i mają niewielkie gabaryty, co ułatwia ich przemieszczanie. Za firmą Sterna przemawia bardzo sprawny i skuteczny serwis, który w newralgicznych momentach pracy w szkółce ma duże znaczenie – podsumowuje pan Grzegorz.
W tej samej firmie kupuje się doniczki produkcyjne, które wyróżniają się charakterystycznym dnem, zapewniającym dobry drenaż, oraz karbowanymi ściankami, dzięki czemu korzenie się w nich nie skręcają.
FOT. MAT. PRAS. SZKÓŁKI MULTIFLORA
Sosny przede wszystkim
Oferta hurtowa szkółki Multiflora jest bardzo bogata – obejmuje ok. 100 odmian gatunków roślin iglastych. Największy udział w asortymencie (60%) mają sosny (Pinus), natomiast świerki (Picea) i jodły (Abies) – po 20%. Do najlepiej sprzedających się taksonów należą jodła koreańska (A. koreana) ‘Kohout’s Icebreaker’PBR i sosna ‘Marie Brégeon’ PBR oraz sosna Jeffreya ‘Joppi’. Szkółka Multiflora ma licencję na ich rozmnażanie (oraz sosen Summer Breeze ‘Aron’PBR i Bambino ‘Gaelle Brégeon’ PBR) od trzech lat. Dużym zainteresowaniem odbiorców cieszy się sosna czarna Summer Breeze ‘Aron’PBR, którą szkółkarz określa jako połączenie najlepszych cech odmian ‘Green Tower’ i ‘Rondello’.
Wyraźnie coraz lepszy popyt jest notuje się na odmiany ‘Green Tower’ i ‘Oregon Green’ sosny czarnej. Ich produkcja sukcesywnie zwiększa się w szkółce z Galowic – w ubiegłym roku zaszczepiono po 20 tys. szt. tych sosen. W obrębie taksonów z rodzaju Pinus szkółkarz zwraca ponadto uwagę na sosny: gęstokwiatową (P. densiflora)’ Low Glow’, Schwerina (P. ×schwerinii) ‘Wiethorst’, bośniacką (P. heldreichii) ‘Smidtii’, wejmutkę (Pinus strobus) ‘Green Twist’, pospolitą (P. sylvestris) ‘Watereri’ oraz kosodrzewinę (P. mugo) ‘Varella’, ‘Mops’, ‘Jakobsen’, ‘Sunshine’, ‘Sherwood Compact’, ‘Benjamin’.
Wśród świerków niezmiennie dużą popularnością cieszą się odmiany ‘Glauca Globosa’, ‘Białobok’ i ‘Maigold’ świerka kłującego (P. pungens), ale sympatię odbiorców coraz bardziej zyskują też świerk pospolity (P. abies) ‘Rydal’ o czerwonych przyrostach oraz ‘Push’ tego samego gatunku, o bardzo atrakcyjnych, czerwonych szyszkach.
W asortymencie jodeł także można wymienić kilka najważniejszych pod kątem produkcji i sprzedaży taksonów. Należą do nich, poza wymienioną odmianą ‘Kohout’s Icebreaker’ PBR, ‘Silberlocke’ jodły koreańskiej, jodła hiszpańska (A. pinsapo) ‘Aurea’ oraz jodła górska (A. lasiocarpa) ‘Compacta’.
Wszystko zaczyna się od dobrej podkładki
Jako podkładki do szczepienia wykorzystuje się wiele gatunków. Najczęściej są to sosna pospolita i hakowata (P. mugo subsp. uncinata), świerk pospolity i jodła pospolita (A. alba). Zdaniem szkółkarza dobrą podkładką jest sosna hakowata, która tworzy bardziej zwarty system korzeniowy niż pospolita, ogranicza wzrost zbyt szybko rosnących odmian, a szczepy dobrze się na niej przyjmują. Niekiedy – w wypadku grubych zrazów odmian sosny – wykorzystuje się na podkładkę sosnę czarną, która szybciej przyrasta na grubość niż pospolita. Cieszącą się dużym zainteresowaniem sosnę Jeffreya ‘Joppi’ szczepi się na sośnie żółtej (P. ponderosa). Ta, jako podkładka, okazuje się lepsza niż P. nigra – szczepy dają lepsze przyrosty.
Podkładki dostarczają głównie szkółki leśne jesienią. Część z nich do czasu szczepienia przesadza się z multiplatów do doniczek P9. W nich szczepi się rośliny i uprawia do maja, kiedy szczepy przesadzane są do pojemników C1. Większe podkładki (zwykle 30–40 tys. roślin) jeszcze przed szczepieniem sadzi się do wysokich pojemników P9 lub C1. Ta – wydawałoby się – niewielka zmiana znacznie poprawiła jakość roślin. W większych doniczkach mają lepszy wigor i zawiązują lepsze pąki na kolejny rok – twierdzi szkółkarz. Tak postępuje się z roślinami szczepionymi nisko, przy ziemi. Te na pniu – wciąż bardzo popularne na Zachodzie, ale w ofercie szkółki stanowią tylko ok. 10% – szczepi się wysoko na podkładkach (na wysokości 80–120 cm) rosnących w doniczkach P13 lub C2. Gdy minie niebezpieczeństwo przymrozków, szczepy przesadzane są do doniczek C5 i ustawiane na kontenerowni.
Szczepienie roślin
Szczepienie roślin rozpoczyna się w grudniu. W większości zrazy przygotowuje się na bieżąco z własnych mateczników.
Najważniejsze, zdaniem pana Grzegorza, jest zapewnienie jak największej ilości światła szczepom. Z tego względu podkładkę przycina się pierwszy raz niedługo po zabiegu. Zaszczepiona roślina jest w moich oczach dobrej jakości, jeśli zawiąże jak największą liczbę pąków szczytowych. A nie wtedy, gdy urośnie w górę – informuje producent.
Gdy minie niebezpieczeństwo przymrozków (najczęściej po 15 maja), młode szczepy przesadza się do większych pojemników. Dobrej jakości podłoże i nawóz, plus duża ilość światła to mój klucz do sukcesu. Niektóre gatunki już pod koniec czerwca są gotowe jako materiał wyjściowy do dalszej produkcji – stwierdza pan Grzegorz, dodając, że odbiór zamówionych roślin zwykle zaczyna się w lipcu. Na przełomie czerwca i lipca ostatecznie przycina się podkładkę.
Część młodych szczepów pozostawia się do dalszej uprawy w szkółce – są one przesadzane do pojemników C2, C3 lub C5, w zależności od siły wzrostu odmiany.
Sukcesywny rozwój
Rośliny ze szkółki Multiflora trafiają zarówno do odbiorców w kraju, jak i za granicę, m.in. na Ukrainę, do Litwy, Łotwy, Estonii, Belgii, Niemiec i Danii. Są to głównie inne gospodarstwa, które przeznaczają zakupiony materiał do dalszej uprawy. Gospodarstwo to bierze udział w wystawach nie tylko w Polsce („ZIELEŃ TO ŻYCIE”, Gardenia). Od dwóch lat uczestniczy też w targach IPM ESSEN w Niemczech i GrootGroenPlus w Holandii.
Większe okazy roślin szczepionych – w pojemnikach C2–C5 trafiają do centrów ogrodniczych oraz sprzedawane są we własnym punkcie sprzedaży detalicznej.
To skrót artykułu, który ukazał się w magazynie „Szkółkarstwo” 1/2025
