Najstarszy Leśny Ogród Botaniczny w Polsce – Arboretum Wirty zlokalizowany jest w okolicach Starogardu Gdańskiego, w gminie Zblewo. Na jego terenie znajduje się w pełni zautomatyzowana szklarnia, która pozwala na hodowlę chronionych i rzadkich roślin. Wykonawcą inwestycji jest firma Milex. O przedsięwzięciu opowiada nam reprezentujący ją dr inż. Sławomir Sositko, a także leśniczy leśnictwa Arboretum Wirty, Nadleśnictwo Kaliska, Jakub Piechowiak.
Jak wyjaśnia p. Jakub, Arboretum Wirty jest najstarszym leśnym ogrodem dendrologicznym
w Polsce, a zarazem „perełką” pomorskich leśników. Ogród powstał w drugiej połowie XIX wieku (1869 r.) i dzięki współpracy miejscowego nadleśniczego Wilhelma Oswina Theodora Puttricha z niemieckim profesorem Adamem Schwappachem zaczęto sprowadzać do Wirt różne gatunki drzew pochodzenia głównie amerykańskiego i japońskiego. Głównym założeniem Arboretum była hodowla sadzonek drzew owocowych oraz badanie przydatności gospodarczej obcych gatunków, głównie iglastych. Z biegiem lat powiększano kolekcje różnych gatunków drzew i krzewów. Dzięki temu dzisiaj można podziwiać w Arboretum ponad 830 gatunków i odmian drzew i krzewów. Arboretum Wirty pełni obecnie rolę ośrodka edukacyjnego, doświadczalnego. Ponadto jest to miejsce chętnie odwiedzane przez turystów – opowiada.
Nadleśnictwo Kaliska od 2010 r. prowadzi programy restytucji roślin chronionych i rzadkich takich jak sasanka wiosenna, lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko, pomocnik baldaszkowaty, mącznica lekarska, brzoza niska i karłowata oraz cis pospolity. Hodowla niektórych z tych roślin jest bardzo wymagająca. Dzięki programowi „Zabezpieczenie zasobów przyrodniczych Borów Tucholskich poprzez ochronę i restytucję różnorodności gatunkowej i siedliskowej w Arboretum Wirty” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 powstała nowoczesna, w pełni zautomatyzowana szklarnia. Obiekt ten bardzo poprawił jakość hodowanych roślin, jak również usprawnił sam proces.
Obiekt szklarniowy zaprojektowała od postaw firma Milex w 2019 r. Składa się on z trzech bloków o powierzchni 48 m2, które wyposażone są w ogrzewanie, lampy do doświetlania asymilacyjnego roślin, nawadnianie, stoły zalewowe, kurtyny (cieniujące i energetyczne) oraz wietrzniki górne. Szklarnia ma długość 24, 5 m, szerokość 9,4 m, a wysokość 7 m. Przy niej powstał także budynek pompowni z tarasem widokowym, który umożliwia zaglądanie do środka obiektu z góry.
Przy szklarni znajduje się również zbiornik z blachy falistej służący do magazynowania wody, natomiast drugi, podziemny o pojemności 10m3 gromadzi wodę, która powraca ze stołów zalewowych. Cały system nawadniania pracuje w obiegu zamkniętym. Ponadto, opracowany został system zbierania wody deszczowej – w przypadku opadów deszczu, cała woda z dachu szklarni gromadzona jest właśnie w zbiorniku z blachy falistej, a później wykorzystywana jest do nawadniania roślin – wyjaśnia dr inż. Sławomir Sositko z firmy Milex.
Szklarnia przystosowana jest do produkcji całorocznej. Jak dodaje p. Jakub, w szklarni hodowane są przede wszystkim rośliny ze wspomnianych wcześniej programów restytucji oraz drzewa i krzewy na potrzeby powiększania kolekcji. Pierwsza nawa ze względu na możliwość utrzymania bardzo wysokiej wilgotności względnej powietrza wykorzystywana jest do ukorzeniania roślin. Pozostałe nawy przeznaczone zostały na dalsze etapy hodowlane.
Zastosowano dwa systemy oświetlenia. W pierwszej nawie, wykorzystywanej do rozmnażania roślin z nasion i ukorzeniania sadzonek, zamontowano lampy sodowe o mocy 800 W, które wydzielają dodatkowe ciepło. W pozostałych dwóch nawach w których uprawiane są rośliny w doniczkach, zastosowane są nowoczesne lampy LED o mocy od 100 do 500 W i zmiennej długości fali, z własnym systemem chłodzenia, który gwarantuje długą i niezawodną pracę. Dzięki nim w sztuczny sposób możemy stworzyć imitację promieniowania dziennego, czyli uzyskać barwę światła, która jest niezbędna do procesu fotosyntezy. Całym procesem oświetlenia zarządza komputer klimatyczny LCC4 – mówi dr Sositko.
W szklarni zamontowano dwa rodzaje systemy zamgławiania. W pierwszej z naw zastosowane zostało zamgławianie wysokociśnieniowe. Wydatek wody z jednej dyszy wynosi niecałe 4 litry na godzinę. Tym procesem również zarządza komputer klimatyczny, który mierząc wilgotność i temperaturę powietrza uruchamia system. W pozostałych dwóch nawach zamontowane są dwudyszowe mikrozraszacze – wydatek wody wynosi ok. 14 litrów w ciągu godziny. Zamgławiacze wyposażone są w antytkapacze blokujące wypływ wody, która mogłaby wypłukiwać wysiane nasiona z podłoża bądź uszkadzać młode rośliny.
W każdym z bloków znajduje się 8 stołów zalewowych, które obsługiwane są za pomocą miksera nawadniającego AMI PENTA. Jest to układ zamknięty, co oznacza, że woda, która służy do zalewania stołów wraca do zbiornika podziemnego i przy ponownym nawadnianiu, stół jest zalewany tą samą wodą. Oczywiście, jeśli w zbiorniku podziemnym brakuje wody, jest pobierana ze zbiornika z blachy falistej, którego producentem jest firma Evenprodutcs. W każdym ze stołów zamontowane są zawory HSV firmy Senmatic, które napełniają wodą stoły zalewowe, a następnie woda wraca przez nie do zbiornika podziemnego.
Stosowane są trzy systemy filtracji. Woda, która jest w obiegu zamkniętym poddawana jest uzdatnianiu, czyli oprócz filtracji mechanicznej w postaci filtrów żwirowych, filtra półautomatycznego siatkowego, podawana jest również na filtr UV, który powoduje zabicie wszelkich patogenów, które miałby zły wpływ na uprawiane rośliny.
W szklarni znajdują się także czujniki, które mierzą wilgotność i temperaturę powietrza, radiację oraz temperaturę podłoża. Nad całością czuwa także zewnętrzna stacja pogodowa, która zamontowana jest na zewnątrz szklarni. Jak wyjaśnia dr Sositko, wszystkie te czujniki podłączone są do komputera klimatycznego LCC 4 firmy Senmatic, który zarządza procesem nawodnienia, wentylacji, decyduje o ogrzewaniu, a także otwarciu lub zamknięciu kurtyn termicznych lub cieniujących. Natomiast oprogramowanie SuperLink to zaawansowany program komputerowy z graficznym interfejsem użytkownika, który umożliwia sterowanie komputerem klimatycznym, mieszalnikiem nawozów rejestrację wszelkich procesów, które są realizowane w trakcie sezonu wegetacyjnego, jak również archiwizowanie wszelkich danych z komputera klimatycznego LCD4 miksera nawożeniowego, jaki i ze stacji meteo.
Najcenniejszym elementem naszej szklarni jest bez wątpienia pełna automatyzacja, która bardzo ułatwia utrzymanie stałych warunków klimatycznych w poszczególnych nawach. Jest to szczególnie ważne dla pierwszego etapu hodowli roślin, czyli ukorzeniania. Możliwości, jakie daje ten obiekt są bardzo duże i ciężko skupić się na tylko jednym elemencie. Bez wątpienia bardzo ważną rolę odgrywa również ogrzewanie czy doświetlanie – podsumowuje p. Jakub.
źródło: materiał prasowy
