Trawa pampasowa, a właściwie kortaderia pampasowa (Cortaderia selloana), może już w 2025 r. trafić na listę inwazyjnych gatunków obcych. O tym może zadecydować UE już w czerwcu 2024 r. Czy dojdzie do tej kontrowersyjnej decyzji?
Trawa pampasowa już od pewnego czasu pojawia się w dyskusjach nad rozszerzeniem listy inwazyjnych gatunków obcych o kolejne gatunki.
Już w 2019 r., kiedy „nominowano” ją do gatunków potencjalnie inwazyjnych, wywołało to poruszenie w branży szkółkarskiej w całej Europie. Od tamtego czasu co jakiś czas wraca ten temat i dyskusje za i przeciw.
Trawa pampasowa gatunkiem inwazyjnym?
Tutaj rodzi się najwięcej kontrowersji i pytań. Według wielu specjalistów nie zaobserwowano żadnych znaczących zachowań inwazyjnych tej rośliny. A na pewno nie powszechnie na terenie całej Unii Europejskiej.
To kolejny argument przeciwko umieszczeniu trawy pampasowej na tej liście. Są miejsca w Europie, gdzie może ona czuć się nadspodziewanie dobrze, ale w dużej części naszego kontynentu nie ma podstaw do obaw. Nie ma wielkich szans na opanowanie ekosystemów.
Trawa pampasowa, jako roślina nie w pełni mrozoodporna, nie zasiedli terenów północnej Europy. Nie przetrwa występujących mrozów bez należytej ochrony. Podobnie z nadmiarem wilgoci, której nie lubi bardziej niż okresów suszy.
Inaczej sprawa się ma w krajach na południu Europy. Tam bujnie rosnąca trawa pampasowa jest uważana za gatunek inwazyjny i stanowi zagrożenie dla bioróżnorodności i rodzimych gatunków.
Czy zatem celowe jest wciągnięcie jej na ogólnoeuropejska listę i poddanie jej takim samym procedurom zapobiegawczym?
Czy trawa pampasowa może stać się niedostępna?
Trawy ozdobne wchodzą coraz śmielej w krajobraz naszych miast, parków, skwerów i terenów zielonych. Trawa pampasowa to jeden z wielu gatunków, które sprawdzają się na naszym terenie. Wciągnięcie jej na listę Inwazyjnych Gatunków Obcych może skutkować, że po okresie przejściowym przestanie być dostępna. Tak jak w przypadku innych gatunków inwazyjnych, ograniczenia będą w zakresie jej uprawy, sprzedaży, transportu itd.
Zagrożenie dla szkółkarstwa
Z gatunkami inwazyjnymi należy walczyć. Często stwarzają one zagrożenie nie tylko dla przyrody, ale też dla zdrowia. Tak jak w przypadku barszczu Sosnowskiego. Inne, choć piękne i dekoracyjne, mogą spowodować zagrożenie dla rolnictwa i innych gałęzi gospodarki.
Walka jednak powinna uwzględniać zarówno zagrożenie, jak i możliwości praktyczne. Tak jest w przypadku rdestowca japońskiego. Pomimo, że to gatunek inwazyjny jest już tak rozpowszechniony, że jakiekolwiek regulacje niewiele by zmieniły. Przyniosłyby tylko uciążliwe procedury i regulacje podczas prac ziemnych, koszenia terenów zielonych, itp.
Zakaz produkcji trawy pampasowej z pewnością bardzo dotknąłby niejedno gospodarstwo szkółkarskie. Zarówno w Polsce, jak i w pozostałych krajach Europy. Tutaj producenci są solidarni i lobbują na rzecz nie włączania trawy pampasowej na listę IGO.
Również instytucje unijne z ostrożnością podchodzą do tego tematu zdając sobie sprawę z konsekwencji gospodarczych dla sektora roślin ozdobnych. Wsłuchują się też w głosy środowiska producentów. Należy więc mieć nadzieję, że ewentualne decyzje nie zostaną podjęte pochopnie i będą poprzedzone oceną ryzyka, jakie może nieść trawa pampasowa dla środowiska naturalnego Europy.
Trawa pampasowa – przypadek do szerszej dyskusji
Wydaje się, że kontrowersje wokoło trawy pampasowej i wynikające z nich dyskusje mogą przerodzić się w coś jeszcze bardziej istotnego niż tylko ochrona produkcji.
To szerszy problem nad wprowadzaniem na rynek roślin egzotycznych, które mogą po jakimś czasie okazać się konkurencją dla roślin rodzimych. Mogą drastycznie zmniejszyć bioróżnorodność ekosystemów. Coraz częściej się słyszy, że należałoby skrupulatniej badać ryzyko przy wprowadzaniu nowych gatunków i ich uprawie. Jednocześnie monitorować już dobrze zadomowione gatunki, które mogą okazać się ekspansywne i inwazyjne na skutek zmian klimatycznych.
Inne gatunki podejrzane o inwazyjność
W czerwcu dyskusje, badania i ocena ryzyka odbędą się nie tylko nad trawą pampasową. Na liście do rozpatrzenia znalazło się 9 gatunków.
Oto one:
- Broussonetia papyrifera
- Delairea odorata
- Acacia mearnsii
- Tradescantia fluminensis
- Zostera japonica
- Crassula helmsii
- Reynoutria japonica, dawniej Fallopia japonica
- Reynoutria x bohemika, dawniej Fallopia x bohemica
- Reynoutria sachalinensis, dawniej Fallopia sachalinensis