Przedstawione poniżej gatunki rzadko spotyka się w ofercie krajowych szkółek. Tymczasem są to krzewy o dużej wartości zdobniczej, w większości łatwo adaptujące się do niekorzystnych warunków glebowych. Warto więc zwrócić na nie uwagę, a być może i włączyć do produkcji, poszerzając w ten sposób szkółkarską ofertę roślin ozdobnych.
Malina wonna (Rubus odoratus) to najbardziej dekoracyjny gatunek z rodzaju Rubus. Pochodzi z Ameryki Północnej. Jest krzewem dorastającym do wysokości 1,5–2,5 m. Liście ma duże, dłoniaste, pięcioklapowe. Równie okazałe (średnica do 5 cm), różowe kwiaty pojawiają się od czerwca do późnej jesieni (fot. 1). Czerwone owoce dojrzewają przez całe lato (fot. 2), są jadalne, choć nie tak smaczne, jak owoce odmian uprawnych. Jest to bardzo cenna roślina: zdrowa, całkowicie odporna na mróz, tolerancyjna wobec gleby i stanowiska, szybko rosnąca. Rozmnaża się bardzo łatwo — przez odrosty korzeniowe. Malina wonna powinna znaleźć szersze zastosowanie w nasadzeniach masowych.
Nieszpułka zwyczajna (Mespilus germanica). Ten krzew lub małe drzewo ma cierniste pędy i lancetowate liście. Duże, białe kwiaty rozwijają się na początku czerwca. Charakterystyczne owoce osiągają średnicę do 4 cm, mają gruszkowaty kształt oraz długie zaschnięte działki kielicha. Owoce są twarde i cierpkie, do jedzenia nadają się po pierwszych przymrozkach (należy je wtedy niezwłocznie zebrać) lub po „ulegnięciu” (podobnie jak gruszki ulęgałki). Nieszpułka wymaga żyznej gleby i słonecznego stanowiska. Podczas surowych zim może częściowo przemarzać (strefa 6b, 7a, 7b*). Krzew rozmnaża się z nasion, podobnie jak głóg, a typy wielkoowocowe — przez szczepienie (na stosowanie lub przystawkę boczną) na głogu jednoszyjkowym.
Obiela wielkokwiatowa (Exochorda racemosa) pochodzi z Azji Środkowej oraz Wschodniej. Tworzy krzewy o szerokim i rozłożystym pokroju, dorastające u nas do wysokości 3 m. Liście przypominają kształtem liście świdośliwy (oba gatunki zaliczano dawniej do rodzaju Amelanchier). Najbardziej dekoracyjne są u obieli liczne, duże, białe kwiaty (fot. 3), pojawiające się w drugiej połowie maja i przypominające kwiaty jabłoni lub pigwy. Owocem jest mieszek lub torebka, które po dojrzeniu pękają uwalniając oskrzydlone nasiona. Krzewy dobrze rosną na zasobnych i umiarkowanie wilgotnych glebach oraz słonecznych stanowiskach. W Polsce zachodniej i centralnej zimują dobrze i tylko podczas surowych zim mogą zostać uszkodzone pąki kwiatowe lub zeszłoroczne przyrosty (strefa 6b, 7a, 7b). Obiela łatwo rozmnaża się z nasion lub z sadzonek zielnych.
Pigwa pospolita (Cydonia oblonga) pochodzi z okolic Morza Śródziemnego. W Polsce jest amatorskim krzewem sadowniczym, ale z powodzeniem może być wykorzystywana jako roślina ozdobna. Dorasta u nas do wysokości 2–3 m, liście ma szerokojajowate, od dołu gęsto owłosione. Liczne białe kwiaty (różowe w pąkach) ukazują się w maju (fot. 4).
Gruszkowate owoce są początkowo zielonkawożółte, a intensywnie żółte po dojrzeniu (fot. 5 — u nas, ze względu na krótki okres wegetacji, zdarza się to rzadko).
Pigwy wymagają żyznej, dostatecznie wilgotnej gleby — ich system korzeniowy jest płytki — oraz słonecznego i osłoniętego stanowiska (odporność na mróz — strefa 6b, 7a, 7b). Gatunek ten rozmnażany jest przez odkłady pionowe lub szczepienie — metodą stosowania albo przystawki bocznej — na podkładkach głogu jednoszyjkowego, gruszy kaukaskiej lub jarzębiny pospolitej.
Różowiec biały (Rhodotypos scandens), nazywany niekiedy czteropłatkowym (R. tetrapetala) lub złotlinowatym (R. kerrioides) albo okółkowcem czteropłatkowym pochodzi z Japonii. Krzew ten dorasta do wysokości 2–2,5 m, jest dostatecznie odporny na mróz (strefa 6b, 7a, 7b), ma małe wymagania glebowe i dobrze znosi cięcie — nadaje się na formowane żywopłoty. Naprzeciwlegle ułożone liście (wyjątek w rodzinie różowatych) kształtem i unerwieniem przypominają do złudzenia liście złotlinu. Nieliczne, białe, czteropłatkowe kwiaty ukazują się od czerwca do lipca (fot. 6). Owocami są czarne, błyszczące pestkowce. Różowiec można rozmnażać z nasion (często daje samosiewy) lub z sadzonek zielnych, podobnie jak złotlin.
Tawlina jarzębolistna (Sorbaria sorbifolia) to najczęściej w Polsce uprawiany spośród 67 gatunków z rodzaju Sorbaria występujących w Azji. Szeroko rozrastający się krzew o wzniesionym, luźnym pokroju dorasta do wysokości 2–2,5 m. Liście są duże (długości do 25 cm), pierzaste. Małe, białe, zebrane w gęste, okazałe wiechy kwiaty pojawiają się pod koniec czerwca lub w lipcu (fot. 7).
Krzewy dobrze rosną na umiarkowanie żyznych i wilgotnych glebach. Są całkowicie odporne na mróz. Nadają się do nasadzeń grupowych na terenach zieleni lub do tworzenia osłon. Tawlinę łatwo rozmnaża się przez licznie się pojawiające odrosty korzeniowe, sadzonki zielne lub korzeniowe oraz z nasion.
