Problemy w ochronie roślin wrzosowatych przed szkodnikami

Autorzy: dr Grażyna Soika, prof. dr hab. Gabriel Łabanowski

Archiwum Szkółkarstwa

Spośród szkodników stwierdzonych na różanecznikach (Rhododendron spp.) w ostatnich latach na uwagę zasługuje kilka gatunków pluskwiaków należących do dwóch rzędów: pluskwiaki równoskrzydłe i pluskwiaki różnoskrzydłe.

Pluskwiaki różnoskrzydłe

– Prześwietlik borówkowiec (Stephanitis oberti). W Polsce pluskwiak ten należący do rodziny prześwietlikowatych (Tingidae), został znaleziony po raz pierwszy w 1995 roku na różaneczniku (R. campanulatum). Obecnie występuje także na innych gatunkach z rodzaju Rhododendron, m.in. tych uprawianych w szkółkach.
Zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe prześwietlika borówkowca, żerują na dolnej stronie liści wysysając zawartość komórek. W obrębie miejsc żerowania, ale na górnej stronie liści, pojawiają się, początkowo pojedyncze, żółte plamki, które z czasem łączą się ze sobą i pokrywają całą powierzchnię blaszki liściowej. O obecności szkodnika świadczą także, widoczne na dolnej stronie liści, ciemnobrązowe odchody przypominające wyglądem krople smoły. Silnie uszkodzone liście brunatnieją i zasychają.
Osobniki dorosłe prześwietlika mają ciało gładkie, błyszczące, długości 3,7–4 mm. Łatwo je rozpoznać po siatkowatej budowie skrzydeł, których środkowa część jest daszkowato wzniesiona, natomiast boczna wyraźnie spłaszczona, z podwójnym szeregiem komórek w przedniej części i potrójnym w tylnej. Dodatkowo na skrzydłach znajduje się ciemny rysunek w kształcie litery X (fot. 2). Larwy są bezskrzydłe, długości 0,7–2,2 mm, żółtobrązowe, z kolbowatymi wyrostkami na głowie, tułowiu i odwłoku (fot. 3).

FOT. 2. PRZEŚWIETLIK BORÓWKOWIEC – OWAD DOROSŁY
FOT. 3. LARWY PRZEŚWIETLIKA BORÓWKOWCA

W ciągu roku rozwija się jedno pokolenie szkodnika. Zimują jaja złożone od dolnej strony, wzdłuż nerwu głównego, w tkankę liści. Larwy wylęgają się w maju i czerwcu następnego roku. Larwy I oraz II stadium rozwojowego żerują na dolnej stronie liści w zwartych grupach, starsze natomiast rozchodzą się po roślinie. Osobniki dorosłe pojawiają się w lipcu i bytują na różanecznikach aż do października. W lipcu samice składają pierwsze zimujące jaja. Wystające na zewnątrz liścia wieczko jaja pokrywają zasychającą na powietrzu wydzieliną, co przypomina wyglądem brązowy strup.
– Prześwietlik różanecznikowiec (Stephanitis rhododendri) został wykryty w 1998 roku na rosnących w ogrodzie botanicznym wieloletnich krzewach różanecznika opanowanych przez prześwietlika borówkowca. Objawy żerowania tych dwóch gatunków pluskwiaków są identyczne.
Osobniki dorosłe tego gatunku, w odróżnieniu od prześwietlika borówkowca, mają górną stronę ciała pokrytą delikatnymi, szarymi włoskami. Brzeżny fragment skrzydeł składa się w przedniej części z trzech nieregularnych rzędów komórek, w środkowej — z czterech, a w tylnej — z pięciu. Na skrzydłach nie ma rysunku (fot. 4). Cykl rozwojowy tego pluskwiaka przebiega podobnie, jak u poprzedniego gatunku.

FOT. 4. PRZEŚWIETLIK RÓŻANECZNIKOWIEC – OWAD DOROSŁY

Zwalczanie. W okresie wylęgania się larw rośliny należy opryskać jednym ze środków o działaniu kontaktowym, najlepiej z grupy pyretroidów (np. Sumi-alpha 050 EC — 0,04 %).
– Prześwietlik pierisowiec (Stephanitis takeyai). Ojczyzną tego pluskwiaka jest Japonia, gdzie został wykryty po raz pierwszy na cynamonowcu kamforowym (Cinnamomum camphora). Znany jest także w Stanach Zjednoczonych, gdzie okazał się jednym z najgroźniejszych szkodników pierisu japońskiego. Polifag ten, poza wymienionymi gatunkami, opanowuje także rośliny z rodzin: Hippocastanaceae, Magnoliaceae, Rosaceae, Saxifragaceae i Styraceae. W Polsce zaobserwowano go po raz pierwszy w 1998 roku, w jednej ze szkółek, na młodych krzewach pierisu japońskiego sprowadzonych z Niemiec z przeznaczeniem na rośliny mateczne.
Zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe żerują na dolnej stronie liści — wysysają sok komórkowy, dodatkowo zanieczyszczają je ciemną wydzieliną. Na górnej stronie liści widoczne są drobne, chlorotyczne plamki, które z upływem czasu zlewają się w większe plamy. W rezultacie silnie uszkodzone liście żółkną, zasychają i opadają (fot. 5).

FOT. 5. LIŚCIE PIERISU JAPOŃSKIEGO USZKODZONE PRZEZ PRZEŚWIETLIKA PIERISOWCA

Spośród sześciu odmian pierisu japońskiego zasiedlonych przez tego pluskwiaka najsilniej uszkodzona była 'Select’, w mniejszym stopniu — 'Debutante’ i 'Cupido’, w najmniejszym — 'Flaming Silver’, 'Yariegata’ i 'Redmill’. Osobniki dorosłe prześwietlika pierisowca swoim wyglądem bardzo przypominają prześwietlika borówkowca. Są jednak większe (długość ciała — ponad 4 mm). Na półpokrywach, zamiast rysunku w kształcie litery X, znajduje się czarny wzór utworzony z dwóch poprzecznych przepasek — szerszej w przedniej i węższej w tylnej części skrzydeł (fot. 6).

FOT. 6. PRZEŚWIETLIK PIERISOWIEC – OWAD DOROSŁY

W warunkach klimatycznych Polski pluskwiak ten wydaje dwa pokolenia w ciągu roku. Zimują jaja złożone do wnętrza tkanek po dolnej stronie liścia, wzdłuż nerwu głównego. W maju wylęgają się larwy. Od połowy czerwca pojawiają się pierwsze osobniki dorosłe. Przebywają one na roślinach do połowy lipca. W sierpniu wylęgają się larwy drugiego pokolenia. We wrześniu samice tej generacji rozpoczynają składanie zimowych jaj.
Zwalczanie. Pluskwiaka tego zwalcza się podobnie, jak prześwietlika borówkowca i prześwietlika różanecznikowca na różanecznikach.

Brak postów do wyświetlenia

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.