Nowy sposób uprawy. Nowy wzrost. Uprawa nowej generacji. To wszystko terminy opisujące rozwijający się w Holandii trend — HNT — Het Nieuwe Telen — Nowa holenderska droga rozwoju ogrodnictwa. Piszemy o tym czym jest HNT i na czym polega, ponieważ to nowe podejście do uraw pod osłonami nie jest jeszcze powszechnie znane w Polsce. Chcemy przybliżyć to ciekawe i zapewne przyszłościowe podejście do produkcji roślin.
Co to jest HNT — Het Nieuwe Telen?
Jest to nowe podejście do ogrodnictwa szklarniowego, którego główne cele są dwa. Pierwszy — jak najlepszy rozwój i wzrost roślin i jeszcze większa jakość produkcji. Drugi z celów — jak najmniejsze negatywne oddziaływanie produkcji na środowisko naturalne. Zwłaszcza zaś ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i jak największa oszczędność energii.
Termin ten pojawił się w roku 2009, kiedy rozpoczął się program innowacji holenderskiego ogrodnictwa pod osłonami. W 2012 zaprezentowano w formie programu kursów, pierwsze zrównoważone metody upraw i rozpoczęto stosowanie go w praktyce na szerszą skalę.
Celem metody HNT jest osiągnięcie optymalnej produkcji przy energooszczędnym i zrównoważonym wzroście. Aby to osiągnąć, kontroluje się i reguluje środowisko, w którym rosną rośliny. Kontroluje się klimat pod osłonami. Między innymi temperaturę, wilgotność, stopień zacienienia i oświetlenia asymilacyjnego, oraz dawkowanie CO2.
Zauważono, że nowe podejście do upraw nie tylko daje się zastosować w specjalnie budowanych pod tym kątem szklarniach i tunelach. Jego zastosowanie możliwe jest też w istniejących już obiektach. Tak więc, przy odpowiedniej adaptacji można osiągnąć te same cele i w starszych obiektach.
Na czym polega HNT?
Te uprawy nowej generacji polegają na dążeniu i uzyskaniu równowagi. Aby osiągnąć równowagę pomiędzy zużyciem energii i kosztami środowiskowymi a jakością i ilością produkcji, dąży się do uzyskania równowagi uprawianych roślin.
Chodzi tu o równowagę i bilans procesów fizjologicznych roślin. Bilans:
- asymilacyjny
- energetyczny
- wodny
Celem tej metody jest osiągnięcie i utrzymanie tych bilansów na optymalnym i stabilnym poziomie. Nie jest to łatwe, bo każda zmiana warunków zewnętrznych nieco inaczej wpływa na te czynniki. Na szczęście okazuje się, że rośliny jako organizm żywy same dążą do osiągnięcia równowagi swoich procesów fizjologicznych. Monitorując je, można wyjść im naprzeciw i stworzyć takie warunki, w których będą przebiegać optymalnie.
Równowaga roślin
Metoda HNT polega na słusznym założeniu, że rośliny dążą do zrównoważenia i staja się zrównoważone. Natura zaś sama podpowiada rozwiązania najlepsze z punktu widzenia rośliny. Natura dba o to, by rośliny były odporne na warunki zewnętrzne i choroby, oraz wydajne, czyli by rosły i rozwijały się, najlepiej jak mogą, w danych warunkach.
Zadaniem hodowcy jest pomoc w osiągnięciu tej równowagi uprawianych, w danych warunkach, roślin. Punktem wyjścia jest pobudzenie roślin do rozwoju, w oparciu o ich naturalne właściwości i siły natury.
Zgodnie z tą nową metodą uzyskuje się to poprzez zapewnienie optymalnych warunków wzrostu rośliny. Zarówno nad ziemią, jak i w sferze korzeniowej.
Nie jest to zadanie łatwe. W grę wchodzi duża ilość wzajemnie wpływających na siebie czynników. Na przykład. Dążąc do uzyskania odpowiedniej temperatury, wpływamy na wilgotność i wytrącamy z równowagi inne parametry.
Zintegrowane podejście HNT
Nowe podejście do upraw pod osłonami zakłada, że skoro wszystkie czynniki są ze sobą powiązane i współzależne, to wszystkie na raz należy brać pod uwagę. Tylko tak możliwe będzie zapewnienie optymalnej produkcji pod osłonami.
By dobrze stosować tę metodę, samo doświadczenie ludzkie nie jest wystarczające. Niekiedy zaś prowadzi nawet do błędnych decyzji. Konieczne jest wsparcie podejmowania decyzji, a nawet podejmowanie ich automatycznie.
By było to możliwe, monitoruje się bardzo wiele czynników. Stosuje się w tym celu czujniki warunków fizycznych szklarni: temperatury, wilgotności, nasłonecznienia itp. Zbierają one dane, przekazują do komputera. Tam są rejestrowane i opracowywane w taki sposób, że można uchwycić współzależności między nimi.
Procesy fizjologiczne roślin i ich reakcja na warunki pod osłonami też są monitorowane i opracowywane w podobny sposób. Coraz częściej w tym celu wykorzystuje się różne technologie. Na przykład badające skład uwalnianych przez roślinę gazów. Inna technologia to monitorowanie sygnałów elektrycznych wysyłanych przez rośliny w celu regulacji swoich procesów.
Sztuczna inteligencja w szkółkarstwie
Olbrzymia ilość danych, ich współzależność — czasem nieoczywista i nieintuicyjna sprawia przy ich analizie bardzo wiele trudności. Wynik, który powinien być jednoznaczny i optymalny często taki nie jest. Dlatego twórcy tych nowych technologii coraz częściej wykorzystują sztuczną inteligencję.
Pomaga ona znajdować współzależności między setkami zmiennych i doszukiwać się prawidłowości. Dzięki niej można uchwycić indywidualne schematy reakcji na bodźce nawet poszczególnych gatunków. Dane te zaś lepiej pomagają w sterowaniu i regulacji środowiska pod osłonami przez komputer klimatyczny.
Co więcej, zbierane w taki sposób dane mogą być przekazywane dalej, do innych szkółkarzy, ośrodków badawczych oraz innych podmiotów. Dzięki temu możliwe jest jeszcze szybsze opracowanie optymalnych rozwiązań, metod i działań. Takie dzielenie się wiedzą, ma szczególne znaczenie w przypadku tych hodowców i szkółkarzy, którzy są dopiero na początku procesu stosowania tej nowej metody.
Uniwersalne zastosowanie i dzielenie się wiedzą
HNT jest oparte na wiedzy pozyskiwanej z monitorowania rozwoju i reakcji roślin oraz czynników panujących pod osłonami. Nie jest to jednak cel, ale środek do jak najlepszych upraw. Chodzi o to by dzieląc się wiedzą i danymi jak najlepiej uzyskać uniwersalne zastosowanie tej metody dla praktycznie wszystkich rodzajów upraw, gatunków, bez względu na lokalizację danego gospodarstwa.
Nowy sposób uprawy (HNT – Het Nieuwe Telen) Podsumowanie:
Jest to nowe podejście do zapewnienia optymalnych warunków do produkcji pod osłonami. Zapoczątkowane w Holandii może być stosowane praktycznie wszędzie – w tym i w Polsce. Zakłada wykorzystanie naturalnych właściwości roślin do osiągania równowagi w celu optymalnego rozwoju. W tym celu warunki pod osłonami powinny wspierać rośliny.
