Wymagania oczarów nie są duże, a ich pielęgnacja skomplikowana. Są też względnie odporne na okresy suszy w miastach. To sprawia, że dobrze sprawdzą się w zieleni miejskiej, dodając jej koloru jesienią i zimą. Podajemy przykłady kompozycji w parkach i ogrodach.
W artykule „Oczar-owani oczarami. Czy oczary podbiją serca ogrodników?” scharakteryzowałem rodzaj oczar (Hamamelis) oraz opisałem najpopularniejszy gatunek – oczar pośredni i jego odmiany dostępne na polskim rynku. Tym razem skupiam się na tematach: wymagania oczarów i ich zastosowaniu.
Wymagania glebowe oczarów
Oczary dobrze rosną na glebach umiarkowanie żyznych, mineralnych, piaszczysto-gliniastych, średnich glinach i piaskach słabo gliniastych. Gleby ciężkie i zalewowe wymagają zdrenowania, a słabsze bielicowe wzbogacenia w substancję organiczną i dodatek gliny. Wilgotnościowe wymagania oczarów są umiarkowane, a trafiające się okresy suszy znoszą dobrze i nie wymagają natychmiastowych interwencji podlewania.
Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny do obojętnego, choć oczary zniosą również gleby bardziej zakwaszone. Krzewy te tworzą dobrze rozbudowany system korzeniowy z licznymi, drobnymi korzeniami. Są łatwe do uprawy w gruncie i dobrze znoszą przesadzanie, wiążąc przy korzeniach dużo gleby tworzą ładną bryłę korzeniową.
Przesadzanie oczarów nie jest trudne
Przesadzanie nawet starszych krzewów wcześniej nieszkółkowanych jest możliwe i nie wiąże się z dużym ryzykiem wypadów. Gatunki i odmiany uprawiane w szkółkach są w pełni mrozoodporne i obecnie mogą być polecane do uprawy w całym kraju. Młode przyrosty są jednak dość wrażliwe na spóźnione przymrozki wiosenne.
Większość publikacji czy artykułów wskazuje, że oczary wymagają mało zabiegów cięcia, poza usuwaniem zaschniętych lub martwych pędów i gałęzi.
Jeśli mamy odpowiednio dużo miejsca na to, by krzewy rozrastały się swobodnie do wysokości 3 m dla większości odmian i 4-6 m dla gatunków – wówczas nie potrzeba ich przycinać.
Wymagania oczarów. Cięcie
Zabieg cięcia oczary znoszą jednak bardzo dobrze. Nieźle też reagują na cięcie odmładzające. Powinny być przycinane wiosną, zaraz po kwitnieniu. Aby utrzymać bryłę rośliny w przewidywalnych rozmiarach, np. w małych ogrodach, należy ścinać całe ubiegłoroczne przyrosty.
Starsze krzewy, które nie były długo przycinane można odmłodzić skracając gałęzie o 1/3–1/2 ich długości. Utrzymanie bardziej kompaktowych rozmiarów (o wysokości do 2 m) jest też pożądane z punktu widzenia dekoracyjności kwiatów, które na większych, starszych i luźnych okazach są bardziej rozproszone, wysoko osadzone i słabo widoczne.
Zastosowanie oczarów
Większość gatunków oczarów rośnie silnie i przybiera formę wysokich krzewów o szerokich koronach w wierzchołkowej części. Na terenach zieleni w miastach to bardzo dobre rośliny parkowe i osiedlowe. Wyglądają dobrze (zwłaszcza odmiany żółto kwitnące) na tle roślin iglastych, np. cisów (Taxus), jodeł (Abies) lub innych zimozielonych krzewów (m.in. ostrokrzewów – Ilex).
Oczary o kwiatach miedzianych i czerwonych lepiej prezentują się, kiedy są oświetlone i rozjaśnione słońcem lub na tle śniegu czy jasnych ścian budynków.
Wśród innych krzewów i drzew odmiany o kwiatach ciemnych są praktycznie niewidoczne. W ogóle na osiedlach i w parkach krzewy należy sadzić w niedalekiej odległości od chodników i alejek tak, by codzienne spacery dawały możliwość obserwacji kwiatów, które są dobrze widoczne tylko z bliska.
Wprawdzie krzewy znoszą zacienienie i nieźle rosną pod koronami dużych drzew (parki, ogrody leśne), ale by uzyskać obfite kwitnienie konieczne jest zapewnienie im nasłonecznionych stanowisk. Odległość sadzenia oczarów od roślin czy budynków stanowiących tło wynosi około 3–4 m. Większą odległość należy zachować od płytko korzeniących się drzew, np. brzóz (Betula) czy wiśni (Prunus).
Oczary w kompozycjach
Jak zestawiać oczary i z jakimi gatunkami najlepiej je sadzić?
To często zależy od rodzaju terenów i przestrzeni, czy to ogrodowej, czy osiedlowej. W dużych ogrodach, na osiedlach oraz w parkach zawsze należy starać się sadzić krzewy w grupach przynajmniej po kilka lub nawet kilkanaście sztuk z jednej odmiany, by uzyskać lepsze zagęszczenie dla efektu kwitnienia oraz jesiennego przebarwienia liści.
Duże plamy będą lepiej widoczne i bardziej spektakularne. Jest to możliwe tylko na większych powierzchniach. W typowych ogrodach przydomowych krzewy sadzi się są pojedynczo.
Ponadto można mieć na uwadze zestawienie ich z wieloma drzewami i krzewami. Jako tło dla oczarów najładniej wyglądają gatunki zimozielone. Natomiast z drzew liściastych można wykorzystać klony (Acer). Cenne są zwłaszcza te o mniejszych rozmiarach, np. palmowy (A. palmatum) ‘Atropurpureum’ i polny (A. campestre).
Z krzewów do zestawień z oczarami można wybrać różne gatunki i odmiany suchodrzewów (Lonicera), dereni (Cornus) i kalin (Viburnum) oraz kwitnące tylko nieco później forsycje (Forsythia), porzeczka krwista (Ribes sanguineum) oraz tawuły (Spiraea): nippońska (S. nipponicum), van Houtte’a (S. ×vanhouttei) z odmianą ‘Gold Fontaine’ i tawułę ‚Grefsheim’.
Na okres lata z pewnością dobre będą bardzo popularne ostatnio odmiany hortensji bukietowej, zwłaszcza te silniej rosnące, np. ‘Limelight’, ‘Great Star’, ‘Phantom’.
Artykuł powstał na podstawie tekstu „Oczarowują zimą (cz. II)” opublikowanego w magazynie „Szkółkarstwo” 3/2023
