Kurtyny cieniujące do szklarni to obecnie nieodzowny element racjonalnej uprawy roślin ozdobnych pod osłonami. Umożliwiają zapewnienie optymalnego klimatu i warunków do wzrostu roślin. Chronią uprawy przed ostrym słońcem i zapobiegają spodkowi wilgotności względnej.
Pomimo coraz powszechniejszego stosowania kurtyn nadal generują one wiele pytań, a wiedza o nich nie jest usystematyzowana. Postaramy się jasno wyjaśnić najważniejsze sprawy i rozwiać nieporozumienia wyrosłe wokoło tego tematu.
Co to są kurtyny cieniujące?
Kurtyny do szklarni są to pasy odpowiedniej tkaniny lub innego specjalnego materiału, rozwijane lub rozkładane, najczęściej, wewnątrz szklarni. Materiał, z którego są wykonane, różni się w zależności od tego, jakim głównym celom mają służyć i jakie warunki muszą spełniać.
Głównym zadaniem tych kurtyn jest ograniczenie przenikania przez nie światła. Głównie słonecznego z zewnątrz, ale też — w specyficznych warunkach — światła z wnętrza szklarni. W zależności od stopnia zacienienia, aż po całkowite zaciemnienie materiały na kurtyny są różne. Stawia się przed nimi jednak wspólne wymagania. Nie może dochodzić na ich powierzchni do kondensacji pary wodnej i powinny w jak najmniejszym stopniu umożliwiać wymianę powietrza i wilgoci.
Po co w ogóle stosuje się kurtyny w szklarniach i tunelach foliowych?
Przecież dawniej się ich nie stosowało, a i teraz można zaobserwować całkiem sporo obiektów pozbawionych kurtyn.
To prawda, dawniej powszechnie realizowano zacienienie poprzez malowanie połaci dachowych i ścian roztworem wapna lub białą farbą. Było to działanie czasochłonne i angażujące zasoby, a więc w obecnych warunkach bardzo kosztowne. Jednocześnie było i nadal jest to rozwiązanie pozbawione elastyczności. W pochmurne wiosenne i letnie dni pomalowane powierzchnie ograniczają potrzebną ilość światła słonecznego. W wyniku tego uprawa nie jest prowadzona w optymalny sposób.
Oczywiście stosuje się jeszcze malowanie osłon specjalnymi preparatami, które mają lepsze właściwości niż roztwór wapna. Sprawniej i szybciej można je też je usunąć, co ogranicza koszty. Jest to jednak rozwiązanie wybierane jako dodatkowe lub jako dodatkowe, na wypadek usterki systemu kurtyn.
Optymalnym rozwiązaniem dla ograniczenia światła słonecznego w obiektach uprawowych są jednak kurtyny.
Kurtyny cieniujące
Są to kurtyny, których głównym zadaniem jest zmniejszenie docierającego promieniowania słonecznego do uprawy. Rośliny na każdym etapie potrzebują optymalnych warunków klimatycznych i oświetleniowych dla optymalnego rozwoju.
Zbyt dużo światła lub zbyt ostre nasłonecznienie może wyrządzić wiele szkód w uprawie. Dlatego stosuje się różne rozwiązania. Do najczęstszych i najbardziej elastycznych należą właśnie kurtyny cieniujące. Inaczej niż w przypadku wapna na ścianach i dachu szklarni, kurtyny dają możliwość szybkiej i płynnej regulacji dostarczanego światła do wnętrza szklarni.
W dzień pochmurny mogą pozostawać zsunięte, a kiedy mamy do czynienia z ostrym słońcem można je w krótkim czasie rozsunąć i bezpiecznie ocienić rośliny.
Przyjmuje się, że gdy natężenie światła słonecznego wzrośnie powyżej 600 W/m² powinno się rozpoczynać cieniowanie roślin. Na każde dodatkowe 100 W/m² rozciąga się lub rozkłada 25% kurtyn cieniujących.
Ważne jest pozostawienie prawidłowych szczelin wentylacyjnych. Powinny one wynosić 10—20%.
Zacienienie w gorący słoneczny dzień pozytywnie wpływa też na zachowanie odpowiedniej wilgotności powietrza pod osłonami.
Kurtyny cieniujące wykonywane są w różnych technologiach. Jednak za najbardziej popularne rozwiązanie uważa się umieszczenie pasków folii aluminiowej różnej szerokości w przędzy akrylowej.
Liczba i szerokość pasków aluminium determinuje stopień ocieniania.
Innym rozwiązaniem jest kurtyna, która w mniejszym stopniu ogranicza przenikalność światła słonecznego, ale za to skutecznie je rozprasza. Dzięki temu rośliny są doświetlane z mniejszą intensywnością, za to z wielu kierunków, co pozytywnie wpływa na ich rozwój. Formą kurtyn ograniczającą ilość światła są też kurtyny asymilacyjne i zaciemniające.
Kurtyny asymilacyjne
Są to kurtyny ograniczające lub blokujące wydostawanie się światła pochodzącego z doświetlania asymilacyjnego ze szklarni.
Aby zapewnić roślinom odpowiednią ilość światła stosuje się coraz powszechniej sztuczne doświetlanie asymilacyjne. W tym celu wykorzystuje się lampy HPS lub coraz popularniejsze lampy LED.
W niektórych przypadkach, na przykład, gdy gospodarstwo znajduje się niedaleko lotniska lub blisko zabudowań mieszkalnych, istnieje konieczność ograniczenia emitowania światła poza szklarnie, lub osłony. Część kurtyn emisyjnych nie tylko zatrzymuje promienie sztucznego oświetlenia, ale też odbija je w kierunku wnętrza szklarni, poprawiając doświetlenie roślin. W rezultacie zastosowanie kurtyn asymilacyjnych może poprawić efektywność doświetlania i przynieść znaczące oszczędności energii elektrycznej.
Kurtyny zaciemniające
Stosuje się je w tych przypadkach, kiedy niezbędne jest sterowanie długością dnia i nocy. Konieczne jest to w uprawie poinsecji i chryzantem. Stosowanie takich kurtyn zapobiega kondensacji pary wodnej na roślinach, co dzieje się w przypadku okrywania ich czarną folią w tym samym celu.
Kurtyny cieniująco-termoizolacyjne
Są to kurtyny łączące cechy tkanin cieniujących i termoizolacyjnych, o których obszernie napiszemy następnym artykule.
Są dobrym rozwiązaniem, jeśli priorytetem jest uniwersalność i elastyczność zastosowania. Mają zastosowanie i w przypadku kurtyn pionowych — bocznych i podwieszanych poziomych.
Bogata oferta producentów i importerów pozwala na wybór kurtyny o odpowiednim stopniu cieniowania, nie rezygnując przy tym z dobrej termoizolacyjności.To zastosowanie jest bardziej ekonomiczne, bo nie ma konieczności stosowania dwóch rodzajów kurtyn i dwóch osobnych napędów. I między innymi z tego powodu wybierane jest najczęściej w warunkach polskich.
Umieszczenie kurtyn
Kurtyny mogą być montowane poziomo oraz pionowo.
Poziome umieszcza się na wysokości okapu równolegle do podłoża.
Pionowe najczęściej przy ścianach obiektu, przeważnie od strony południowej.
Jest jeszcze inne, rzadziej stosowane rozwiązanie — umieszczenie kurtyn cieniujących równolegle do połaci dachowych.
Jest to rozwiązanie rzadziej wybierane w szklarniach produkcyjnych ze względu na wyższy koszt. Stosuje się go głównie w miejscach, gdzie priorytetem jest estetyka — w centrach ogrodniczych i wystawowych. Głównie jest to system „roll gable”. Jest to rodzaj systemu rolowanego — jednego z rodzajów napędu kurtyn, do których zaliczamy:
- push-pull
- pull wire
- systemy rolowane
Polecamy też artykuły na temat sterowania kurtynami, oraz o kurtynach termoizolacyjnych
